ОБЕСПЕЧЕНИЕ БЕЗОПАСНОСТИ В ЭЛЕКТРОННЫХ ПЛАТЕЖНЫХ СИСТЕМАХ – АКТУАЛЬНЫЙ ВОПРОС ЭЛЕКТРОННОЙ КОММЕРЦИИ

Maqola elektron tijoratdagi to'lov tizimlarining xavfsizligini ta'minlash masalalariga bag'ishlangan. Elektron tijoratning ahamiyati ortib borayotgan bir paytda to'lov tizimlarining xavfsizligi muhim ahamiyat kasb etadi. Maqolada turli to'lov tizimlarining xavfsizlik xususiyatlari, jumladan, CyberPlat, PayPal, CyberCash, WebMoney va ASSIST tizimlari ko'rib chiqiladi. Maqola muallifi elektron tijoratning O'zbekistondagi rivojlanishi masalalariga ham to'xtalib o'tadi va bu sohada qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlarni sanab o'tadi.

Asosiy mavzular

Elektron tijoratda xavfsizlik: Elektron tijoratda xavfsizlik deganda xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning elektron tijorat texnologiyalari orqali amalga oshiriladigan tijorat operatsiyalarida moddiy yo'qotishlar, vaqt yo'qotishlari yoki boshqa yo'qotishlar xavfidan himoyalanganligi tushuniladi. To'lov tizimlarida xavfsizlikni ta'minlash eng muhim vazifalardan biridir.
To'lov tizimlariga qo'yiladigan asosiy talablar: Elektron tijoratda to'lov tizimlariga qo'yiladigan asosiy talablar quyidagilardan iborat: xarid ishtirokchilarini (xaridor, sotuvchi va uning banki) autentifikatsiya qilish; to'lov karta rekvizitlarining maxfiyligini ta'minlash; elektron tijorat tranzaktsiyalarining barcha ishtirokchilari uchun tranzaktsiyadan voz kechish imkoniyatining yo'qligi; sotuvchi uchun to'lov kafolati.
Turli to'lov tizimlarining xavfsizlik xususiyatlari: Maqolada CyberPlat, PayPal, CyberCash, WebMoney va ASSIST kabi to'lov tizimlarining xavfsizlik xususiyatlari ko'rib chiqiladi. Har bir tizim o'ziga xos xavfsizlik mexanizmlariga ega. Masalan, CyberPlat raqamli imzo texnologiyasiga asoslangan, PayPal SSL protokollaridan foydalanadi, ASSIST esa SSL protokolidan va yopiq bank tarmoqlaridan foydalanadi.
O'zbekistonda elektron tijoratning rivojlanishi: O'zbekistonda elektron tijoratni rivojlantirish davlat siyosatining ustuvor yo'nalishlaridan biridir. Elektron tijoratni barqaror rivojlantirish uchun normativ-huquqiy baza takomillashtirilgan. Xususan, «Elektron hujjat aylanishi to‘g‘risida», «Elektron raqamli imzo to‘g‘risida», «Elektron tijorat to‘g‘risida»gi qonunlar qabul qilingan.