Сердечно – сосудистая система
Ushbu matn 9-sonli ma'ruzadir. Ma'ruza mavzusi: Yurak-qon tomir tizimi. Unda mikroskopik va ultramikroskopik tuzilish, yurak-qon tomir tizimining morfofunktsional xususiyatlari o'rganiladi. Talabalar uchun zarur bilimlar darajasi keltirilgan. Ma'ruza rejasi: qon tomirlarining rivojlanishi, mikrosirkulyator o'zan, arteriyalarning tuzilishi va funktsiyalari, arteriolalarning tuzilishi va funktsiyalari, kapillyarlarning tuzilishi va funktsiyalari, venalarning tuzilishi va funktsiyalari, yurakning tuzilishi va funktsiyalari, qon tomirlarining yoshga bog'liq o'zgarishlari. Mustaqil ish uchun topshiriq: Yurak klapanlarining sitofiziologiyasi – 2 soat. Yurak-qon tomir tizimiga yurak, qon va limfa tomirlari kiradi. Yurak-qon tomir tizimi va yurak inson tanasida qon, ozuqa va biologik faol moddalar, gazlar, metabolizm mahsulotlari va issiqlik energiyasining tarqalishini ta'minlaydi. Qon tomirlari har xil diametrli, doira shaklida yopiq naychalar tizimidan iborat bo'lib, ular transport funktsiyasini, organlarning qon bilan ta'minlanishini tartibga solish va qon bilan o'rab turgan to'qimalar o'rtasida moddalar almashinuvini amalga oshiradi. Qon tomirlarining rivojlanishi, tuzilishi va funktsional xususiyatlari batafsil yoritilgan. Arteriola, gemokapillyar, venula va arteriolovenulyar anastomoz kabi qon tomir turlari ko'rib chiqiladi. Yurakning tuzilishi, qon tomirlarining turli tiplari batafsil tasvirlangan.
Asosiy mavzular
- Qon tomirlarining rivojlanishi: Embrional rivojlanish davrida qon tomirlarining shakllanish jarayoni va bosqichlari.
- Mikrosirkulyator o'zan: Arteriolalar, kapillyarlar va venulalar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik va ularning funktsional ahamiyati.
- Arteriyalarning tuzilishi va funktsiyalari: Arteriya devorining qatlamlari (ichki, o'rta va tashqi) va ularning har birining tuzilishi va vazifasi.
- Venalarning tuzilishi va funktsiyalari: Venalar devorining tuzilishi, klapanlarining ahamiyati va qon oqimini ta'minlashdagi roli.
- Yurakning tuzilishi va funktsiyalari: Yurak devorining qatlamlari (endokard, miokard va epikard), o'tkazuvchi tizimi va qon tomirlari.
- Qon tomirlarining yoshga bog'liq o'zgarishlari: Yosh o'tishi bilan qon tomirlarida yuzaga keladigan o'zgarishlar va ularning klinik ahamiyati.