2010 – 2011- оқу жылында қазақ тiлi мен ¢дебиет п¢нiнен 4, 5 7-сыныптар °шiн басқышты 9, 11- сынып бiтiрушiлерi °шiн қорытынды емтихан материалдары бойынша методикалық ¸cыныс

Ushbu hujjat O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan 2010-2011 o'quv yilida umumiy o'rta ta'lim maktablarida qozoq tili va adabiyoti fanidan yakuniy imtihon materiallarini metodik jihatdan ta'minlash maqsadida tayyorlangan. Unda 4-11 sinf o'quvchilarining bilim, ko'nikma va malakalarini baholash mezonlari, imtihonlar o'tkazish tartibi va baholash kriteriyalari keltirilgan.

Asosiy mavzular

Umumiy qoidalar: O'quv yilining yakunlanishi, imtihonlar o'tkazish tartibi, yakuniy attestatsiya va sinfdan-sinfga ko'chirish imtihonlari haqida ma'lumotlar berilgan. 9 va 11-sinf bitiruvchilari uchun yakuniy attestatsiya, 4-8 va 10-sinflar uchun esa bosqichli nazorat imtihonlari o'tkazilishi belgilangan. Imtihonlar qaysi fanlardan o'tkazilishi, o'quvchilarning fanlarni tanlash huquqi, imtihonlarni o'tkazish muddatlari va shakllari (og'zaki, yozma, test) ko'rsatilgan.
Yakuniy attestatsiya (9-sinf): 9-sinf bitiruvchilari uchun qozoq tili va adabiyotidan imtihonlar yozma shaklda (ijodiy bayon) o'tkaziladi. Boshqa fanlardan (matematika, fizika, tarix, kimyo) imtihonlar ham o'tkaziladi. Imtihon materiallari yozma ishlar (bayonlar, teoremani isbotlash), og'zaki javoblar, kartalar bilan ishlash, tajribalar o'tkazishni o'z ichiga oladi.
Yakuniy attestatsiya (11-sinf): 11-sinf bitiruvchilari uchun qozoq tili va adabiyotidan imtihonlar yozma shaklda (insho) o'tkaziladi. Boshqa fanlardan (matematika, fizika, tarix, huquqshunoslik asoslari, kimyo, chet tili) imtihonlar ham o'tkaziladi. Imtihon materiallari yozma ishlar (insholar, teoremani isbotlash), og'zaki javoblar, kartalar bilan ishlash, tajribalar o'tkazishni o'z ichiga oladi.
Bosqichli nazorat imtihonlari (4-8 va 10-sinflar): 4-8 va 10-sinflarda qozoq tili va adabiyotidan imtihonlar 4-sinfda diktant, 5-6 sinflarda og'zaki va yozma, 7-8 sinflarda esa turli shakllarda o'tkaziladi. Boshqa fanlardan ham imtihonlar o'tkaziladi (matematika, fizika, botanika, geografiya va boshqalar).
Insho yozish metodikasi: 10-11 sinf o'quvchilari uchun insho yozish metodikasi keltirilgan. Insho mavzulari uchta bo'limdan iborat: og'zaki ijod namunalari, XIX-XX asr adabiyoti va erkin mavzular. Insho yozishda o'quvchilarning mustaqil fikrlashi, ijodiy yondashuvi va fikrni aniq ifodalashi muhimligi ta'kidlangan. Insho mavzulariga misollar keltirilgan.
Baholash mezonlari: Yozma ishlar (insho, bayon) va og'zaki javoblar uchun baholash mezonlari keltirilgan. Yozma ishlarda mazmunning to'liqligi, rejaning asoslanganligi, tilning boyligi, savodxonlik (imlo va tinish belgilari) hisobga olinadi. Og'zaki javoblarda savollarga to'g'ri va to'liq javob berish, misollar keltirish, mustaqil fikr bildirish muhimligi ta'kidlangan.
Diktantlar uchun namunalar: 4-6 sinflar uchun diktant matnlari namunalari berilgan. Diktant matnlari o'quvchilarning yoshiga mos, qiziqarli va tarbiyaviy ahamiyatga ega bo'lishi kerak. Diktantni baholash mezonlari keltirilgan.