Ўзбекистон тарихи фанидан мустақил таълим бўйича услубий кўрсатмалар
Ushbu kitob O'zbekiston tarixi fanidan mustaqil ta'lim olayotgan talabalar uchun uslubiy ko'rsatma bo'lib, unda O'zbekiston tarixining turli davrlari, shaxslari va voqealari haqida ma'lumotlar berilgan. Qo'llanma talabalarga mustaqil ta'lim olishda yordam berish maqsadida tuzilgan.
Asosiy mavzular
- I.A.Karimovning "Tarixiy xotirasiz kelajak yo'q" asari: Asarda insonning o'zligini anglashi, Vatan tarixini bilishning ahamiyati haqida so'z boradi. Tarix saboqlari, inson tafakkurini oshirish, ma'rifat jamiyat taraqqiyotining asosi ekanligi ta'kidlangan.
- Sivilizatsiyalar – tarixiy taraqqiyot omili. O'rta Osiyo sivilizatsiyasi: Sivilizatsiya tushunchasi, uning vujudga kelish shartlari, qadimgi va Sharq sivilizatsiya o'choqlari haqida ma'lumot beriladi. O'rta Osiyoning insoniyat sivilizatsiyasi o'chog'i sifatidagi ahamiyati ochib berilgan.
- Turkiy xalqlar kelib chiqishi, tarqalishi va hozirgi zamon: Turkiy xalqlarning kelib chiqishi haqidagi qarashlar, Turon zamini, turkiy elatlarga doir yozma manbalar, turk xoqonligi, o'g'izlar, qorluqlar, saljuqiylar va hozirgi turkiy tilli davlatlar haqida so'z yuritiladi.
- Jaloliddin Manguberdi – vatanparvar siymo: XIII asr boshlarida Xorazmshohlar davlati, mo'g'ullar bosqini, Jaloliddin Manguberdining faoliyati, uning xalqni birlashtirishga urinishlari va milliy qahramon sifatidagi qadri haqida ma'lumotlar beriladi.
- "Xalifalik" nima?: "Xalifalik" tushunchasi, arab xalifaligi, uning O'rta Osiyodagi davri, keyingi davrlari, tugatilishi, tiklash g'oyalari, ekstremistik oqimlar va ularning mohiyati haqida ma'lumot berilgan.
- "Temur tuzuklari" – yaratilishi, tarjimalari, tarqalishi: "Temur tuzuklari"ning davlat va jamiyatni idora qilishga doir qonun-qoidalar to'plami ekanligi, mazmuni, tuzilishi va ahamiyati haqida so'z boradi. Asarda adolatning kuch sifatidagi talqini beriladi.
- Ulug'bek davrida Movarounnahr (XV asrning I yarmi): XV asr boshida Movarounnahrdagi siyosiy vaziyat, Ulug'bekning hukmronligi, ijtimoiy-iqtisodiy hayot, ilm-fan rivoji, Ulug'bekning ilmiy maktabi, Samarqand rasadxonasi haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- O'rta Osiyo bosib olinganmi yoki qo'shib olinganmi (XIX asrning II yarmi): XIX asrning II yarmida o'zbek xonliklaridagi ijtimoiy-siyosiy ahvol, o'rta Osiyodagi feodal tarqoqlik, chor Rossiyasining bosqinchilik siyosati, mustamlakachilikka qarshi kurashlar haqida hikoya qilinadi.
- O'rta Osiyo jadidchilik harakatining tarixiy bosqichlari. Jadidlarning tarixiy qarashlari (XX asr boshi): XX asr boshlarida Turkistondagi ijtimoiy-siyosiy vaziyat, jadidchilik harakatining kelib chiqishi, Ismoil Gaspirali, jadid matbuoti, jadidlarning g'oyalari va faoliyati haqida ma'lumotlar berilgan.
- "Turkiston muxtoriyati": uydirma va tarixiy haqiqat (1917-1918 y.y.): 1917-yilgi Rossiya oktyabr to'ntarishidan keyingi vaziyat, "Sho'roi Islom" va "Sho'roi Ulamo" tashkilotlari, Muxtoriyat g'oyasi, Turkistonda sho'rolar milliy siyosati, muxtoriyatning tashkil topishi va tugatilishi sabablari yoritilgan.
- Tarix taqozo etmagan tadbir yoki O'rta Osiyoda milliy davlat chegaralanishining o'tkazilishi (XX asrning 20 yillari): Sho'rolarning milliy siyosati, Turkkomissiya faoliyati, Turkistonni parchalash, "Bo'lib yubor va hukmronlik qil" siyosati, O'rta Osiyo milliy davlat chegaralarining o'tkazilishi, O'zbekiston SSRning tashkil topishi haqida ma'lumot berilgan.
- Sharof Rashidovning hayoti va faoliyati: Sharof Rashidovning davlat va jamoat arbobi sifatidagi faoliyati, uning rahbarligi davrida O'zbekistonning ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy hayoti, shuningdek, uning adabiy faoliyati yoritilgan.
- Mustaqillik – o'zbek xalqining asriy orzusi: "Mustaqillik" tushunchasi, mohiyati, mazmuni, o'zbek xalqining mustaqillik uchun kurash tarixi, O'zbekiston davlat mustaqilligining qo'lga kiritilishi haqida ma'lumotlar berilgan.
- Islom Karimov – mustaqil O'zbekistonning birinchi Prezidenti: Islom Karimovning O'zkompartiya Markaziy qo'mitasiga birinchi kotib etib saylanishi, O'zbekistonda Prezidentlik lavozimining ta'sis etilishi, I.Karimovning O'zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti etib saylanishi va uning faoliyati yoritilgan.
- I.A.Karimovning "O'zbekistonning o'z istiqlol va taraqqiyot yo'li" asari: Asarda O'zbekiston Respublikasining ichki va tashqi siyosati konsepsiyasining asosiy qoidalari, o'z yo'lining shart-sharoiti va zaminlari, demokratik va ijtimoiy adolat jamiyati qurish masalalari bayon qilingan.
- I.A. Karimov - O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining tashabbuskori va ijodkori: O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining tayyorlanishi, muhokamasi, qabul qilinishi va ahamiyati, shuningdek, Prezident Islom Karimovning bu jarayondagi roli yoritilgan.
- I.A. Karimovning "O'zbekiston XXI asr bo'sag'asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari" asari: Asarda mintaqaviy mojarolar, diniy ekstremizm, shovinizm, korrupsiya, mahalliychilik, ekologik muammolar, shuningdek, ma'naviy qadriyatlar, davlatchilikni mustahkamlash, demokratik institutlar, bozor munosabatlari va ijtimoiy siyosat masalalari ko'rib chiqilgan.
- Toshkent - O'rta Osiyo sivilizatsiyasi chorrahasida (Toshkent shahrining 2200 yilligi): O'zbekistonda qadimgi shaharsozlik, qadimgi Toshkent (Choch, Shosh, Binkat), Toshkentning ilk o'rta asrlardagi tarixi, mustaqil Toshkent boshqaruvining tashkil topishi, Toshkentning Qo'qon xonligi tarkibida bo'lishi, ruslar tomonidan bosib olinishi va hozirgi davrdagi ahamiyati yoritilgan.
- O'zbekiston mintaqa xavfsizligini ta'minlash va xalqaro terrorizmga qarshi kurash yo'lida: XXI asr bo'sag'asida xalqaro vaziyat, mintaqaviy mojarolar, O'zbekistonning jug'rofiy-siyosiy imkoniyatlari, tashqi siyosati, Markaziy Osiyo bilan hamkorligi, yadro qurolidan xoli zona, ekstremizm va terrorizmga qarshi kurash haqida ma'lumotlar berilgan.