Общие сведения о машинах и механизмах
Ushbu kitob mashina va mexanizmlar haqida umumiy ma'lumotlarni beradi. Unda mashinalarning tasnifi, mexanizmlarning vazifalari, asosiy xarakteristikalari va talablari, strukturali elementlari, kinematik juftliklar, zanjirlar va kinematik juftliklarning sinflari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, mexanizmlarni strukturali tahlil qilish, sintez qilish, turli mexanizmlar (richagli, kulachkoviy, friksion, tishli va boshqalar) haqida ma'lumot berilgan. Kitob mashina va mexanizmlarning tuzilishi va ishlash prinsipini tushunish uchun asosiy ma'lumotlarni o'z ichiga olgan.
Asosiy mavzular
- Mashinalarning klassifikatsiyasi: Mashinalar energetik, texnologik (ishchi) va informatsion turlarga bo'linadi. Boshqaruv usuliga ko'ra, qo'lda, yarim avtomatik, avtomatik va mashina-avtomatlarga ajratiladi.
- Mexanizmlar va ularning vazifalari: Mexanizm - mashinaning bir qismi bo'lib, ishchi jarayon mexanik harakatlar orqali amalga oshiriladi. U o'zaro bog'langan jismlar (sistemalar) yig'indisidan iborat bo'lib, harakatni o'zgartirish va energiya uzatish vazifasini bajaradi.
- Mashinalar va mexanizmlarning asosiy xarakteristikalari va talablari: Asosiy xarakteristikalari: unumdorlik, FIK (foydali ish koeffitsienti), massa va gabarit o'lchamlari. Asosiy talablar: ish qobiliyati, ishonchlilik, texnologiklik, iqtisodiy samaradorlik va ergonomiklik.
- Mexanizmlarning strukturaviy elementlari: Mexanizmning asosiy elementlari: zveno (element), kinematik juftliklar (harakatlanuvchi birikmalar) va kinematik zanjirlar (zvenolar sistemasi). Zvenolar konstruktiv belgilariga, deformatsiyalanishiga va harakat xarakteriga ko'ra farqlanadi. Kinematik juftliklar pastki va yuqori sinflarga bo'linadi.
- Kinematik zanjirlar va mexanizmlarning strukturali formulasi: Kinematik zanjir - kinematik juftliklar yordamida bir-biriga ulangan zvenolar sistemasi. Tekis mexanizmlar uchun harakatchanlik darajasi formulasi keltirilgan.
- Mexanizmlarni strukturali tahlil qilish: Strukturali tahlilning asosiy vazifalari: zvenolar sonini, strukturali guruhlarni, kinematik juftliklar sonini va turini aniqlash, mexanizmni strukturali guruhlarga ajratish, harakatchanlik darajasini aniqlash. Tahlil uchun strukturali sxema - mexanizmning soddalashtirilgan modeli qo'llaniladi.
- Mexanizmlarning turlari: Mexanizmlarning asosiy turlari: richagli, kulachkoviy, friksion, tishli va boshqalar. Richagli mexanizmlar tekis va fazoviy bo'lishi mumkin. Eng ko'p tarqalganlari krivoshipno-shatunli va kulisli mexanizmlardir.