Сирдарё вилояти Миразаобод тумани Мирзачўл СИУ худудидаги “Боймоқли” фермер хўжалиги ерлари учун шўр ювиш меъёрини аниқлаш
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Ta’lim Vazirligi tomonidan Guliston Davlat Universitetida meliorativ tuproqshunoslik fanidan kurs ishi sifatida tayyorlangan. Unda Sirdaryo viloyati Mirzazobod tumani Mirzachoʻl SIU hududidagi “Boymoqli” fermer xoʻjaligi yerlari uchun shoʻr yuvish me’yorini aniqlash masalalari koʻrib chiqilgan. Kurs ishida hududning geografik joylashuvi, tuproq hosil boʻlish sharoitlari, iqlimi, gidrogeologik xususiyatlari va tuproq tiplari tahlil qilingan. Shuningdek, shoʻr yuvishning maqsadlari, vazifalari, turlari, me’yorlari va muddatlari, fermer xoʻjaligi yerlarida shoʻr yuvish me’yorini aniqlash usullari va fermer xoʻjaliklari tuproqlarining meliorativ holatini yaxshilashga qaratilgan tavsiyalar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Meliorativ tuproqshunoslikning ahamiyati, qishloq xo'jaligida tuproq melioratsiyasining roli va vazifalari.
- Xo'jalikning geografik joylashishi: Sirdaryo viloyati Mirzazobod tumanidagi “Boymoqli” fermer xo‘jaligining geografik o‘rni va chegaralari.
- Tuproq hosil bo'lish sharoitlari: Hududning iqlimi, relyefi, gidrogeologik sharoitlari va tuproq tiplarining tavsifi. Iqlimning qurg'oqchilligi, tekis relyef va yaqin joylashgan sizot suvlari.
- Fermer xo'jaligi yerlari uchun meliorativ tadbirlar ishlab chiqish: Sho'r yuvishning maqsadlari, vazifalari va turlari (asosiy, joriy). Sho'r yuvish usullari (cho'ktirish, yuvib oqizish, zovurlashtirish, yer yuzasi bo'ylab oqizish).
- Sho'r yuvish me'yorlari va muddatlari: Sho'r yuvish me'yorini to'g'ri aniqlashning ahamiyati. Me'yordan ortiqcha yoki kam yuvishning salbiy oqibatlari. V.R.Volobuev formulasi asosida sho'r yuvish me'yorini hisoblash. Sho'r yuvishning maqbul muddatlari (qish-kuz, bahor).
- Fermer xo'jaligi yerlarida sho'r yuvish me'yori, muddati va davomiyligini aniqlash: “Boymoqli” fermer xo'jaligi yerlari uchun sho'r yuvish me'yori, muddati va davomiyligini aniqlash hisoblashlar bilan.
- Fermer xo'jaligi tuproqlarining meliorativ holatini yaxshilashga qaratilgan tavsiyalar: Tuproq unumdorligini oshirish, sho'r yuvishni sifatli o'tkazish, suv resurslaridan unumli foydalanish va mehnat resurslaridan to'g'ri foydalanish bo'yicha tavsiyalar.