Jinoyat huquqi
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan Qarshi davlat universitetining 2-kurs talabalari uchun mo'ljallangan "Jinoyat huquqi" fanidan seminar mashg'ulotlari uchun uslubiy ishlanmalardan iborat. Uslubiy ishlanmalar dars o'tuvchi o'qituvchi Qo'ziyeva N. tomonidan tayyorlangan bo'lib, talabalarga jinoyat huquqining asosiy tushunchalari, vazifalari, turlari, jinoyat tarkibi, jazo turlari, javobgarlikdan ozod qilish asoslari va boshqa masalalar bo'yicha bilim berishni maqsad qilgan. Uslubiy ishlanmalarda har bir mavzu bo'yicha reja, adabiyotlar ro'yxati va talabalarga murojaat qilish uchun savollar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Jinoyat huquqi tushunchasi: Jinoyat huquqining vazifasi, predmeti, manbalari va jinoyat qonunlarining hudud va vaqt bo'yicha amal qilishi kabi masalalarni o'rganadi.
- Jinoyat va jinoyatchilik tushunchasi: Jinoyat tushunchasi, belgilari, tasniflash, boshqa huquqbuzarliklardan farqi va jinoyatchilikning sabablari ko'rib chiqiladi.
- Jinoyat ob'yekti va ob'yektiv tomoni: Jinoyatning tarkibiy elementlari, ob'yekti tushunchasi, ob'yektiv tomoni va uning turlari, shuningdek, ob'yektiv tomonining fakultativ belgilari o'rganiladi.
- Jinoyatning subyekti: Jinoyat subyekti tushunchasi, uning zaruriy va maxsus belgilari, subyektiv tomoni, ayb, qasd va uning turlari kabi masalalarga to'xtalib o'tiladi.
- Jinoyatni sodir etganlik uchun javobgarlik: Jinoiy javobgarlik tushunchasi, jinoyat va jinoyatchilik tushunchalari, O'zbekistonda sodir etilayotgan jinoyatchilik sabablari va ijtimoiy xavfli qilmish tushunchasi o'rganiladi.
- Qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holatlar: Qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holatlar tushunchasi va turlari, kam ahamiyatli qilmishlar, zaruriy mudofaa, ijtimoiy xavfli qilmish sodir etgan shaxsni ushlash va oxirgi zarurat kabi masalalarni qamrab oladi.
- Jazo tushunchasi va uni tayinlash: Jinoyat huquqida jazo tushunchasi, belgilari, jazoning maqsadlari, jazo tizimi tushunchasi, jazo tayinlashning umumiy asoslari va jazoni yengillashtiruvchi va og'irlashtiruvchi holatlar o'rganiladi.
- Javobgarlikdan ozod qilish asoslari: Javobgarlikdan ozod qilish tushunchasi va turlari, javobgarlikka tortish muddatining o'tib ketganligi, qilmishning ijtimoiy xavfliligi yo'qolganligi va aybdorning pushaymonligi kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- Sudlanganlik va uning huquqiy ahamiyati: Sudlanganlik tushunchasi, uning huquqiy ahamiyati, tugallanishi va olib tashlash muddatlari o'rganiladi.
- Voyaga yetmaganlarning javobgarligi: Voyaga yetmaganlarning javobgarligi, unga xos xususiyatlar va qo'llaniladigan jazo turlari ko'rib chiqiladi.
- Shaxsga qarshi jinoyatlar: Shaxsning hayotiga, sog'lig'iga, jinsiy erkinligiga, oilaga, yoshlarga va ahloqqa qarshi jinoyatlar turlari o'rganiladi.
- Tinchlik va insoniyat havfsizligiga qarshi jinoyatlar: Urushni targ'ib qilish, genosid, yollanish, terrorizm va milliy adovat qo'zg'atish jinoyatlari tahlil qilinadi.
- O'zbekiston Respublikasiga qarshi jinoyatlar: Davlatga hoinlik, prezidentga tajovuz, josuslik va konstitutsiyaviy tuzumga tajovuz qilish jinoyatlari o'rganiladi.
- O'zgalar mulkini talon-taroj qilish: Bosqinchilik, tovlamachilik, talonchilik, firibgarlik va o'g'irlik jinoyatlari tahlil qilinadi.
- Giyohvandlik bilan bog'liq jinoyatlar: Giyohvandlik vositalari bilan qonunga xilof muomala qilish, iste'molga jalb etish va ishlab chiqarish oqibatlari o'rganiladi.
- Jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar: Bezorilik va qimorxonalar tashkil etish jinoyatlari ko'rib chiqiladi.
- Harbiy xizmatga qarshi jinoyatlar: Harbiy xizmatni o'tash tartibiga qarshi jinoyatlar turlari tahlil qilinadi.