Matеriallar qarshiligi

Ushbu kitob "Materiallar qarshiligi" fanidan laboratoriya mashg'ulotlarini bajarish uchun uslubiy ko'rsatma bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan Andijon mashinasozlik institutida ishlab chiqilgan. Unda materiallar qarshiligi fanini o'rganishda talabalarga amaliy ko'nikmalar berishga qaratilgan. Kitobda turli xil materiallarni sinash usullari, sinov mashinalari va asbob-uskunalari bilan ishlash tartibi, tajriba natijalarini qayta ishlash va xulosalar chiqarish bo'yicha ko'rsatmalar berilgan. Kitob talabalarga nazariy bilimlarini amaliyotda qo'llash imkoniyatini beradi va muhandislik sohasida chuqur bilim olishlariga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Sinov mashinalari: Materiallarning mexanik xossalarini o'rganish uchun ishlatiladigan statik va dinamik sinov mashinalari, ularning tuzilishi va asosiy qismlari (yuklovchi mexanizm, kuch o'lchagich qurilma, diagramma chizuvchi asbob) haqida ma'lumot beriladi. Mexanik va gidravlik uzatmali mashinalarning farqlari va ishlatish xususiyatlari ko'rsatilgan.
Asboblar: Deformatsiyalarni o'lchash uchun ishlatiladigan asboblar (tenzometrlar, torsiometrlar, milli indikatorlar) va ularning turlari (mexanik, optik-mexanik, elektr) haqida ma'lumot beriladi. Har bir asbobning tuzilishi va ishlash prinsipi tushuntirilgan.
Laboratoriya ishi №1: Po'latning bo'ylama elastiklik moduli va ko'ndalang deformatsiya koeffitsentini aniqlash: Po'latning bo'ylama elastiklik modulini aniqlash usuli, kerakli asbob-uskunalar (universal sinov mashinasi, tenzometr, shtangensirkul), sinaladigan namunalar, tajriba o'tkazish tartibi va natijalarni qayta ishlash usullari bayon etilgan.
Laboratoriya ishi №2: Uglerodli va legerlangan po'latni cho'zilishga sinash va cho'zilish diagrammasini qurish: Po'latni cho'zilishga sinash usuli, cho'zilish diagrammasini qurish, asosiy mexanik tavsiflarni (mustahkamlik va plastiklik) aniqlash, kerakli asbob-uskunalar (sinov mashinasi, tenzometr, shtangensirkul), sinaladigan namunalar, tajriba o'tkazish tartibi va natijalarni qayta ishlash usullari bayon etilgan.
Laboratoriya ishi №3: Turli materiallarni buralishga sinash: Buralish sinovida ishlatiladigan mashinalar, sinaladigan namunalar (po'lat, cho'yan, yog'och), tajriba o'tkazish tartibi va natijalarni qayta ishlash usullari bayon etilgan. Materiallarning buralish xususiyatlari tushuntirilgan.
Laboratoriya ishi №4: Yog'och to'sinni egilishga sinash: Yog'och to'sinni egilishga sinash usuli, kerakli asbob-uskunalar (sinov mashinasi, shtangensirkul), sinaladigan namunalar, tajriba o'tkazish tartibi va natijalarni qayta ishlash usullari bayon etilgan. Yog'ochning egilishdagi elastiklik moduli va mustahkamlik chegarasini aniqlash usullari ko'rsatilgan.