Ўзбекистон топонимияси

Kitob Oʻzbekiston toponimiyasiga bagʻishlangan boʻlib, joy nomlarining kelib chiqishi, maʼnosi, grammatik xususiyatlari, nomlanish tamoyillari kabi masalalarni oʻrganadi. Unda toponimikaning tilshunoslik, geografiya, tarix, etnografiya kabi fanlar bilan aloqalari, shuningdek, sohaning turli tarmoqlari va ularning ilmiy asoslari koʻrib chiqiladi. Kitobda Oʻzbekiston toponimiyasining oʻrganilish tarixi, mashhur olimlarning tadqiqotlari va soha oldida turgan vazifalar ham yoritilgan.

Asosiy mavzular

Toponimikaning fanlar bilan munosabati: Toponimikaning tilshunoslik, geografiya, tarix va etnografiya fanlari bilan aloqalari, ularning oʻzaro bogʻliqligi va ahamiyati koʻrsatilgan.
Toponimikaning tarmoqlari: Gidronimika (suv havzalari nomlari), oykonimika (aholi yashash joylari nomlari), oronimika (relyef shakllari nomlari), urbanonimika (shahar ichidagi obyektlar nomlari), kosmonimika (yerdan tashqaridagi obyektlar nomlari) kabi tarmoqlar haqida ma'lumot berilgan.
Oʻzbekiston toponimiyasining oʻrganilish tarixi: Qadimgi manbalardan boshlab XX asrgacha boʻlgan davrda Oʻzbekiston toponimiyasining oʻrganilish bosqichlari, olimlarning tadqiqotlari va nashr etilgan lugʻatlar haqida maʼlumotlar keltirilgan.
Toponimlarning tasnifi: Toponimlar obyektning hajmi, turi, maʼnosi, tuzilishi, kelib chiqishi, tarixiy davri kabi belgilariga koʻra tasniflanadi. Makrotoponimlar va mikrotoponimlar, shuningdek, oykonimlar, gidronimlar, oronimlar kabi turlari batafsil koʻrib chiqilgan.
Toponimlarning yasalishi: Toponimlar onomastik konversiya, affiksatsiya va sintaktik-leksik usullar bilan yasaladi. Har bir usulning oʻziga xos xususiyatlari misollar bilan tushuntirilgan.
Toponimlarning imlosi: Toponimlarning fonetik va morfologik tamoyillar asosida yozilishi, imlodagi variantlilik va qoʻshma toponimlarning imlosi masalalari koʻrib chiqilgan.
Istiqlol va toponimiya: Istiqlol davrida toponimika sohasida amalga oshirilgan ishlar, tarixiy nomlarning tiklanishi va yangi nomlarning yaratilishi masalalari yoritilgan.
Joy nomlari va ona tili ta'limi: Maktab darslarida toponimlarni o'rgatishning metodik jihatlari va o'qitishning test usulidan foydalanish imkoniyatlari ko'rsatilgan.
Etnotoponimlar: Etnik guruhlarning nomlari bilan atalgan joy nomlari (etnotoponimlar) haqida ma'lumot berilgan.
Antropotoponimlar: Shaxslarning ismlari bilan atalgan joy nomlari (antropotoponimlar) haqida ma'lumot berilgan.
Fitotoponim, zootoponim va geotoponimlar: O'simliklar, hayvonot dunyosi va yer relefining xususiyatlari bilan bog'liq joy nomlari haqida ma'lumot berilgan.
Kishilarning mehnat faoliyatini aks ettiruvchi toponimlar: Kishilarning kasb-hunar va mashg'ulotlari bilan bog'liq joy nomlari haqida ma'lumot berilgan.