Ishlab chiqarishni tashkil qilish va iqtisodiyot

Ushbu kitob O'zbekiston oliy va o'rta maxsus ta'limi tizimi uchun mo'ljallangan bo'lib, ishlab chiqarishni tashkil etish va iqtisodiyotga oid bilim beradi. Unda korxona faoliyatini tahlil qilish, rejalashtirish, resurslarni boshqarish va samaradorlikni oshirish kabi muhim mavzular qamrab olingan. Kitob talabalarga iqtisodiy islohotlar sharoitida korxonalarni boshqarish, zamonaviy texnologiyalarni joriy etish va bozor munosabatlariga moslashish ko'nikmalarini shakllantirishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Fanning predmeti va mazmuni: Ishlab chiqarishni tashkil etish va iqtisodiyot fanining predmeti aniqlanadi. Bozor iqtisodiyotining asoslari, ishlab chiqarishning ahamiyati va xususiyatlari ko'rsatiladi. Fan vazifalari va maqsadlari tushuntiriladi.
Korxona — ishlab chiqarishning asosiy boʻgʻini: Korxonaning mohiyati, turlari va shakllari, tashkiliy-huquqiy munosabatlari, vazifalari va ahamiyati ko'rib chiqiladi. Korxonalarni tasniflash usullari va korxona tuzilmasining elementlari o'rganiladi.
Ishlab chiqarish jarayoni va uning tarkibi: Ishlab chiqarish jarayonining ta'rifi, tarkibi, elementlari va tasnifi beriladi. Jarayon bosqichlari, operatsiyalar, usullar va harakatlar tahlil qilinadi.
Korxonani axborot bilan ta'minlash: Axborot va ularning turlari, axborot tizimining ahamiyati va tuzilishi ko'rib chiqiladi. Boshqaruv uchun zarur axborotlarni yig'ish, qayta ishlash va taqdim etish usullari o'rganiladi.
Korxonada boshqarish va mehnatni tashkil etish: Korxonada boshqaruvning asoslari, rahbarning roli, boshqarishni tashkil qilish subyektlari va obyektlari aniqlanadi. Mehnatni tashkil etishning asosiy prinsiplari ko'rib chiqiladi.
Ilmiy texnik taraqqiyot, texnikaviy tayyorgarlik va ishlab chiqarishga xizmat koʻrsatish: Ilmiy-texnik taraqqiyotning mohiyati, ahamiyati va asosiy yoʻnalishlari ko'rsatiladi. Texnikaviy tayyorgarlik va ishlab chiqarishga xizmat ko'rsatishning vazifalari o'rganiladi.
Ishlab chiqarishning tashkiliy-ijtimoiy shakllari: Ishlab chiqarishni ijtimoiy tashkil etish shakllari, konsentratsiya, ixtisoslashtirish, kooperativlashtirish va kombinatsiyalashning mohiyati va ahamiyati tahlil qilinadi.
Ishlab chiqarish resurslari va ulardan samarali foydalanish: Resurslar tushunchasi, turlari, ahamiyati va ulardan samarali foydalanish yoʻllari ko'rib chiqiladi. Tabiiy resurslardan oqilona foydalanish masalalari o'rganiladi.
Ishlab chiqarishni rejalashtirish va nazorat qilish: Rejalashtirishning mohiyati, vazifalari va turlari, rejalashtirish uslubiyati va bashoratlashning ahamiyati ko'rsatiladi. Korxonada rejalashtirish jarayoni va biznes reja tuzish masalalari o'rganiladi.
Mahsulotni ishlab chiqarish va sifatini oshirish: Mahsulot sifati tushunchasi, standartlashtirish, sertifikatsiyalash va sifatni oshirishning ahamiyati tahlil qilinadi. Mahsulot sifatini oshirishning samarasi ko'rib chiqiladi.
Ishlab chiqarish quvvati va uning korxona faoliyatini samarali tashkil etishdagi roli: Asosiy fondlarning iqtisodiy mohiyati, tarkibi, baholash usullari, eskirishi, amortizatsiyasi, ta'mirlash va foydalanish samaradorligi o'rganiladi. Ishlab chiqarish quvvatini aniqlash usullari ko'rsatiladi.
Korxonaning aylanma mablag'lari: Aylanma mablag'lar tushunchasi, tarkibi, aylanishi va ulardan samarali foydalanish yo'llari ko'rib chiqiladi. Aylanma mablag'larni normalashtirish masalalari o'rganiladi.
Korxonada ishchilarga ish haqi toʻlash: Ish haqi tushunchasi, shakllari, turlari va uning darajasini tabaqalashtirish masalalari o'rganiladi.
Ishlab chiqarishda xarajatlar, foyda va daromadlilik darajasi: Xarajatlar tushunchasi, tarkibi, turlari, tannarx va rentabellik ko'rsatkichlari ko'rib chiqiladi. Foydani shakllantirish manbalari o'rganiladi.
Soliqlarning ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati va obyektiv zarurligi: Soliqlar tushunchasi, turlari, funksiyalari, iqtisodiy mohiyati, soliqqa tortish obyekti va subyekti o'rganiladi.
Korxonaning tijorat siri va bankrotlik holati: Korxona xavfsizligi, tijorat siri tushunchalari, bankrotlikning belgilari, iqtisodiy nochor korxonalarni sanatsiyalash masalalari o'rganiladi.
Ishlab chiqarishning ijtimoiy va iqtisodiy samaradorligi: Samaradorlik tushunchasi, ko'rsatkichlari, omillari, baholash usullari ko'rib chiqiladi.
Korxona kadrlarining salohiyati va siyosati: Kadrlar salohiyati tushunchasi, tarkibi, turlari, shakllantirish omillari, mehnat unumdorligi, kadrlar siyosati masalalari o'rganiladi.
Ishlab chiqarishda integratsion tashkil topish: Integratsiya tushunchasi, sabablari, turlari, shakllari, strategik hamkorlik masalalari o'rganiladi.
Boshqaruv qarorlarini qabul qilish: Qarorlar nazariyasi, qaror qabul qilish jarayoni, modellardan foydalanish, talab va texnologiyaning egri hayotiy jarayoni bosqichlari ko'rib chiqiladi.
Korxona faoliyati turlarining tahlili va shakllanishi: Korxona faoliyati shakllari, turlari, tahlili va shakllanishi, faoliyatni baholash, muqobil variantlarni tanlash masalalari o'rganiladi.