Oдам ва ҳайвонлар физиологияси
Ushbu kitob "Odam va hayvonlar fiziologiyasi" fanidan laboratoriya mashg'ulotlari uchun uslubiy qo'llanma bo'lib, universitetning kimyo-biologiya fakulteti biologiya bo'limi va pedagogika institutlarining biologiya fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan. Qo'llanma talabalarga fiziologik tajribalar o'tkazish, asbob-uskunalar bilan ishlash va nazariy bilimlarni amaliyotda mustahkamlashga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Fiziologik tadqiqotlar uchun kerakli apparatlar: Ushbu bo'limda fiziologik tajribalarda qo'llaniladigan asbob-uskunalar, jumladan, prepaровка uchun asboblar, elektr stimulyatorlar, elektrodlar va turli xil qayd qilish qurilmalari (kimograf, elektroentsefalograf va boshqalar) haqida ma'lumot beriladi.
- Nerv-muskul preparatini tayyorlash: Ushbu bo'limda baqani harakatsizlantirish usullari va nerv-muskul preparatini tayyorlash bosqichlari batafsil tushuntiriladi. Nerv va muskul fiziologik xususiyatlarini o'rganish uchun klassik preparatning afzalliklari ko'rsatiladi.
- Qo'zғaluvchi to'qimalarda bioelektrik hodisalar: Ushbu bo'limda Galvani tajribalari orqali qo'zғaluvchi to'qimalarda bioelektrik hodisalarni o'rganish usullari ko'rsatiladi. Tajribalar jarayonida ishlatiladigan asboblar va materiallar keltiriladi.
- Analizatorlar: Ushbu bo'lim ko'rish va eshitish analizatorlarining fiziologik xususiyatlarini tekshirish usullarini yoritadi. Ko'rish o'tkirligini aniqlash, ko'rish maydonini tekshirish, eshitish o'tkirligini baholash kabi laboratoriya mashg'ulotlari batafsil tavsiflanadi.
- Yurak fiziologiyasi: Ushbu bo'limda yurak qisqarishlarini yozib olish, yurak avtomatizmi va turli qismlarining faoliyati, Станниус tajribasi kabi yurak fiziologiyasiga oid eksperimentlar haqida ma'lumot beriladi.
- Nafas tizimi fiziologiyasi: Ushbu bo'lim nafas organlarining funksional ko'rsatkichlarini hisoblash (pnevmografiya) va o'pka ventilyatsiyasini tahlil qilish usullarini yoritadi. Gperventilyasiyadan avval va keyin sun'iy apnoe davomiyligini aniqlash tajribasi ham keltirilgan.
- Hazm qilish tizimi fiziologiyasi: Ushbu bo'lim so'lak amilazasi ta'sirida kraxmalning parchalanishi, oshqozon shirasining tarkibi va xossalari, o't suyuqligining yog'larga ta'siri, ichak shirasining xususiyatlari kabi mavzularni o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, sutkalik ovqat ratsionini tuzish tamoyillari bilan ham tanishish mumkin.