Материалшунослик ва конструкцион материаллар технологияси

Ushbu kitob konstruksion materialshunoslik va texnologiya faniga oid amaliy mashg'ulotlar uchun qo'llanma bo'lib, unda metallarning xususiyatlari, ularni sinash usullari, choyan va po'lat ishlab chiqarish, payvandlash, randalash, frezalash va honinglash kabi mavzularga oid tajribalar bayon etilgan. Qo'llanma oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

• Metallarning qattiqligini aniqlash (Brinel va Rokvell usullari): Ushbu mavzu metallarning qattiqligini aniqlashning Brinel va Rokvell usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Brinel usulida qattiqlik sharikcha bilan bosish orqali aniqlanadi, Rokvell usulida esa алмаз конус ёки тобланган шарча билан ботириш чуқурлиги ўлчанади.
• Metallarning cho'zilishdagi mustahkamligini aniqlash: Bu mavzu metallarning cho'zilishga qarshilik ko'rsatish xususiyatini o'rganishga qaratilgan. Namuna cho'zilish mashinasida uzilgunga qadar cho'ziladi va shu vaqtdagi kuch o'lchanadi.
• Choyan va po'latni mikrotuzilishini aniqlash: Ushbu mavzu materiallarning mikroskopik tuzilishini o'rganishga bag'ishlangan. Mikroskop yordamida metallarning donalari, fazalari va boshqa mikrotuzilma elementlari kuzatiladi.
• Quyma ishlari: Quyma ishlari metall eritmasini qolipga quyib, buyumlar olish jarayonini o'z ichiga oladi. Bu mavzuda qoliplarni tayyorlash, eritish usullari va quyish texnologiyalari ko'rib chiqiladi.
• Konstruksion materiallarni payvandlash: Payvandlash metallarni biriktirish usullaridan biri bo'lib, bu mavzuda elektr yoyi, gaz alangasida payvandlash va boshqa payvandlash usullari o'rganiladi.
• Tokar dastgohlari: Tokar dastgohlari yordamida materiallarni kesish va shakl berish usullari bayon qilingan. Bu mavzuda dastgoh tuzilishi, unda bajariladigan amallar va asboblar bilan tanishiladi.
• Frezalash guruhi dastgohlari: Frezalash dastgohlari yordamida materiallarni kesish va shakl berish usullari bayon qilingan. Bu mavzuda dastgoh tuzilishi, unda bajariladigan amallar va asboblar bilan tanishiladi.
• Randalash va o'yish dastgohlari: Randalash va o'yish dastgohlari yordamida materiallarni kesish va shakl berish usullari bayon qilingan. Bu mavzuda dastgoh tuzilishi, unda bajariladigan amallar va asboblar bilan tanishiladi.