Генетика
Ushbu kitob genetika fanining asosiy tushunchalari va qonuniyatlariga bag'ishlangan bo'lib, unda irsiyat, o'zgaruvchanlik, genlar, xromosomalar, ularning tuzilishi va funksiyalari, shuningdek, organizmlarning individual rivojlanishidagi genetik mexanizmlar haqida ma'lumotlar berilgan. Kitob, asosan, qishloq xo'jaligi yo'nalishidagi talabalarga mo'ljallangan bo'lib, selektsiya va urug'chilikning genetik asoslari, poliploidiya, duragaylash, mutatsiyalar va populyatsion genetika kabi mavzularni o'z ichiga oladi. Materiallar ilmiy asoslangan holda sodda tilda bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Genetika fanining asosiy tushunchalari va metodlari: Genetika fanining predmeti, vazifalari, rivojlanish tarixi, asosiy metodlari (gibridologik analiz, sitologik analiz, molekulyar-genetik analiz) va ularning qo'llanilishi. Irsiyat va o'zgaruvchanlikning mohiyati.
- Xromosomalarning tuzilishi va funksiyalari: Hujayra tuzilishi, xromosomalar, ularning kimyoviy tarkibi va tuzilishi, kariotip, xromosomalarning replikatsiyasi, transkripsiya va translatsiya jarayonlari.
- Mendel qonunlari: Monogibrid, digibrid va poligibrid chatishtirish, dominantlik, resessivlik, allellar, genotiplar, fenotiplar, irsiyatning birinchi, ikkinchi va uchinchi qonunlari, ularning sitologik asoslari.
- Genlarning o'zaro ta'siri: Allellik va noallelik genlarning o'zaro ta'siri (komplementarlik, epistaz, polimeriya, modifikator genlar), pleyotropiya.
- Pol va irsiyat: Jinsni genetik aniqlash, jinsiy xromosomalar, jins bilan birikkan irsiyat, gomogamet va гетерогамет jinslar.
- O'zgaruvchanlik: Mutatsion o'zgaruvchanlik (gen mutatsiyalari, xromosoma mutatsiyalari, genom mutatsiyalari), modifikatsion o'zgaruvchanlik, kombinatsion o'zgaruvchanlik.
- Populyatsion genetika: Populyatsiya tushunchasi, genofond, genlar chastotasi, Hardy-Weinberg qonuni, populyatsiyalarda genetik muvozanatni buzuvchi omillar (mutatsiya, migratsiya, seleksiya, genetik dreyf).
- Selektsiyaning genetik asoslari: Selektsiya metodlari, duragaylash, tanlash, geterozis, poliploidiya, uzoq duragaylash.
- Individual rivojlanishning genetik asoslari: Ontogenez, genlarning differensial faolligi, genlar faolligini boshqarish mexanizmlari.