Ingliz tilidan grammatik mashqlar

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Toshkent avtomobil va yo‘llar instituti talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, ingliz tili grammatikasini amaliy mashqlar orqali o‘rgatishga qaratilgan. Qo‘llanma grammatikani o‘rganishning asosiy tamoyillari, so‘z turkumlari, gap tuzilishi, modal fe’llar va boshqa muhim mavzularni o‘z ichiga oladi. Kitobda nazariy ma’lumotlar qisqa va tushunarli tarzda berilgan hamda har bir mavzu bo‘yicha amaliy mashqlar keltirilgan. Tarjima qilish uchun maxsus mashqlar, ko‘chirma va o‘zlashtirma gaplar, shuningdek, test topshiriqlari ham mavjud.

Asosiy mavzular

  • "To be" fe'li: Ushbu mavzu "to be" fe'lining shakllari (am, is, are) va ularning gaplarda qo'llanilishini o'z ichiga oladi. Mashqlar orqali talabalar "to be" fe'lini to'g'ri shaklda ishlatishni o'rganadilar. So'roq va inkor gaplar tuzish ham shu mavzuda ko'rib chiqiladi.
  • Artikllar: Ushbu mavzu artikllarning (a, an, the) ingliz tilidagi o'rnini va ularning qo'llanilish qoidalarini o'rgatadi. Qaysi holatlarda aniq artikl (the) va noaniq artikllar (a, an) ishlatilishi mashqlar orqali mustahkamlanadi. Artikllarni to'g'ri qo'llash orqali talabalar gapning ma'nosini aniq ifodalashni o'rganadi.
  • Predloglar: Ushbu mavzu predloglarning (in, on, at, to, of va boshqalar) ingliz tilidagi ahamiyatini va ularning qo'llanilish o'rinlarini tushuntiradi. Predloglar orqali so'zlar orasidagi munosabatlar, joy, vaqt va yo'nalish kabi ma'nolar ifodalanadi. Mashqlar talabalarga predloglarni to'g'ri tanlash va ishlatish ko'nikmasini shakllantirishga yordam beradi.
  • Otlar ko'pligi: Ushbu mavzu otlarning birlik va ko'plik shakllarini, ularning yasalish qoidalarini va istisnolarni o'z ichiga oladi. Mashqlar orqali talabalar otlarning ko'plik shakllarini to'g'ri yozishni va gaplarda qo'llashni o'rganadi.
  • "Have/has" fe'li: Ushbu mavzu "have" va "has" fe'llarining shakllari, ularning ega bilan moslashuvi va gaplarda qo'llanilishini o'rgatadi. "Have" va "has" fe'llari egalikni, majburiyatni va boshqa ma'nolarni ifodalashi mashqlar orqali tushuntiriladi. So'roq va inkor gaplar tuzish ham shu mavzuda ko'rib chiqiladi.
  • Olmoshlar: Ushbu mavzu turli xil olmoshlar (shaxs olmoshlari, ko'rsatish olmoshlari, so'roq olmoshlari, egalik olmoshlari va boshqalar) va ularning ingliz tilidagi o'rnini o'rganadi. Olmoshlarning gaplarda so'zlarni almashtirish, bog'lash va aniqlik kiritish vazifalari mashqlar orqali mustahkamlanadi. "Some", "any", "no" olmoshlari ham alohida ko'rib chiqiladi.
  • Sifat: Ushbu mavzu sifatlarning darajalari (oddiy, qiyosiy, orttirma) va ularning yasalish qoidalarini, shuningdek, sifatlarning gaplardagi o'rnini o'rganadi. Mashqlar orqali talabalar sifatlarni to'g'ri shaklda ishlatishni va ularning ma'nolarini aniq ifodalashni o'rganadi.
  • Fe'l: Ushbu mavzu ingliz tilidagi fe'llarning turli zamon shakllari (Present Simple, Past Simple, Future Simple, Present Continuous, Past Continuous va boshqalar), ularning yasalish qoidalari va gaplarda qo'llanilishini o'z ichiga oladi. Mashqlar fe'llarning to'g'ri zamon shaklini tanlash va ishlatish ko'nikmasini shakllantirishga yordam beradi.
  • Modal fe'llar: Ushbu mavzu modal fe'llarning (can, could, may, might, must, should, ought to va boshqalar) ingliz tilidagi o'rnini, ularning ma'nolarini (imkoniyat, majburiyat, maslahat, ruxsat va boshqalar) va gaplarda qo'llanilishini o'rganadi. Mashqlar modal fe'llarni to'g'ri tanlash va ularning o'rniga ishlatiladigan ekvivalentlarini qo'llash ko'nikmasini shakllantirishga yordam beradi.
  • Gerundiy: Ushbu mavzu gerundiyning (fe'lning -ing qo'shimchasi bilan yasalgan shakli) ingliz tilidagi o'rnini, ot va fe'l vazifasini bajarishini va gaplarda qo'llanilishini o'rganadi. Mashqlar gerundiyni to'g'ri shaklda ishlatish va uning ma'nolarini aniq ifodalash ko'nikmasini shakllantirishga yordam beradi.
  • Birikma (The Participle): Bu bo'limda The Participle (I va II) ning qo'llanilishi, vazifalari va gap tuzilishidagi o'rni tushuntiriladi. Darsdoshlar yordamida gaplarni to'g'ri tuzish ko'nikmalari shakllantiriladi.
  • Shart va taxminiy gaplar (The Subjunctive Mood): Bu bo'limda Shart va taxminiy gaplarning vazifalari, xususiyatlari va fe'llarning tuslanishi tushuntiriladi. Mavzu ohirida yetarli mashqlar berilgan.