Маънавият асослари
Ushbu kitob ma'naviyat asoslarini o'qitishda seminar mashg'ulotlarini tashkil etish bo'yicha metodik qo'llanma bo'lib, unda O'zbekistonning mustaqillik yillaridagi ma'naviy yangilanishlari, milliy qadriyatlarning tiklanishi, komil insonni tarbiyalash masalalari ko'rib chiqiladi. Qo'llanma ma'naviyat tushunchasi, uning mezonlari, milliy va umumbashariy qadriyatlar, shuningdek, ma'naviyatni rivojlantirish omillari va vositalariga bag'ishlangan.
Asosiy mavzular
- Ma'naviyat tushunchasi, predmeti, maqsadi va vazifalari: Ma'naviyatning mohiyati, hayotdagi o'rni va ahamiyati, turli ta'riflar, prezident asarlarida ma'naviyat tushunchasining talqini, ma'naviyatning kategoriyalari va rivojlanish qonuniyatlari yoritilgan.
- Prezident Islom Karimovning ma'naviyat, uning mezonlari va milliy-ma'naviy tiklanish haqidagi konsepsiyalari: Milliy-ma'naviy tiklanish konsepsiyasi, milliy taraqqiyot va tiklanish tushunchalari, milliy g'oyaning ahamiyati, ma'naviyat mezonlari va tiklanishning strategik vazifalari bayon etilgan.
- Ma'naviyatning tarkibiy qismlari va ularning o'zaro munosabatlari: Ma'naviyat va madaniyat, ma'naviy merosning ahamiyati, qadriyatlar tushunchasi, dinning inson ma'naviy kamolotida tutgan o'rni kabi masalalar tahlil etiladi.
- Ma'naviyat va ma'rifat, ularning o'zaro munosabatlari hamda inson kamolotidagi ahamiyati: Ma'naviyat va ma'rifatning o'zaro bog'liqligi, ta'lim-tarbiyaning ahamiyati, ta'lim tizimiga qo'yilayotgan yangi talablar va ma'naviyatning o'rni ko'rsatilgan.
- Ma'naviyat, iqtisod va ularning o'zaro bog'liqligi: Ma'naviyat va iqtisodning uyg'unligi, zamonaviy tadbirkorning ma'naviy fazilatlari, bozor iqtisodiyotida ma'naviyatning o'rni masalalari ko'rib chiqilgan.
- Ma'naviyatning siyosat, huquq va hokimiyatdagi o'rni: Ma'naviyat va siyosatning o'zaro bog'liqligi, ma'naviy tiklanishda davlat siyosatining o'rni, hokimiyat boshqaruv tizimiga ma'naviy barkamol shaxslarni jalb qilish kabi masalalar yoritilgan.
- Ma'naviyatda milliylik va umumiynsoniylik: Milliy ma'naviyatning vazifalari, milliy ma'naviyat va umumiynsoniy ma'naviyatning uzviyligi, madaniy markazlarning roli va milliy ma'naviyatlarning o'zaro boyishi kabi mavzular ochib berilgan.
- Qadimgi Markaziy Osiyo xalqlari ma'naviyatining shakllanish jarayonlari: Qadimgi Markaziy Osiyo xalqlarining ma'naviy merosi, "Avesto"ning ahamiyati va unda aks etgan axloqiy qarashlar tahlil etilgan.
- Islom dinida ma'naviyat va shaxs ma'naviy qiyofasining talqini: Islom dinidagi ma'naviyat tushunchasi, Qur'oni Karim va hadislarda inson ma'naviyati, yassaviya, kubroviya, naqshbandiya tariqatlarida ma'naviyatga e'tibor haqida ma'lumotlar berilgan.
- Markaziy Osiyo falsafiy tafakkurida ma'naviyat va ma'rifat masalalari: Markaziy Osiyo mutafakkirlarining ma'naviyat va ma'rifatga oid qarashlari, Forobiy, Beruniy, Ibn Sino kabi allomalarning ilmiy merosiga e'tibor qaratilgan.
- Amir Temur va temuriylar davrida ma'naviyat va ma'rifat rivoji: Sohibqiron Amir Temurning shaxsiyati, uning ma'naviy qarashlari, ilm-fan, madaniyat, ma'rifatga qo'shgan hissasi, Mirzo Ulug'bek va Alisher Navoiyning faoliyatlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Jadidlarning ma'rifatparvarlik harakati va uning xalq ma'naviyatini ko'tarishda tutgan o'rni: Jadidchilik harakatining mohiyati, maqsadi, jadidlarning ta'lim va san'at sohasiga qo'shgan hissasi, jadid adabiyotining xususiyatlari yoritilgan.
- Mustamlakachilik va qaramlik sharoitida o'zbek xalqining ma'naviyatiga tahdid: Mustamlakachilik siyosatining mohiyati, qaramlik sharoitida o'zbek tiliga va milliy qadriyatlarga qilingan tazyiqlar, tilning milliy ma'naviyatni asrashdagi o'rni tahlil etilgan.
- Ma'naviy barkamol, komil inson tushunchalari va ularning sharqona ta'rifi: Ma'naviy barkamol inson tushunchasi, prezident asarlarida barkamol inson fazilatlari, komil insonning xislatlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Shaxs ma'naviyati mezonlari: Vatanparvarlik, insonparvarlik, diyonatlilik shaxs ma'naviyatining mezonlari sifatida tahlil etilgan.
- Shaxs ma'naviyatini rivojlantirish omillari va vositalari: Shaxs ma'naviyatini rivojlantirish omillari, adabiyot va san'atning o'rni, mahallaning roli, ta'lim tizimi va jamiyat tashkilotlarining o'rni ko'rsatilgan.
- Eng buyuk jasorat – ma'naviy jasoratdir: Ma'naviy jasorat tushunchasi, uning ahamiyati, Vatanga muhabbat, adolat, haqiqat yo'lida kurashish, og'ir sinovlarga bardosh berish kabi jihatlar yoritilgan.