Ўзбек халқ лирикаси
Ushbu kitob o‘zbek xalq lirikasi, uning janrlari, o‘ziga xos xususiyatlari, tarixi va kelib chiqishi masalalarini tadqiq etadi. Monografiyada lirik qo‘shiqlarning mifologik ildizlari, qadimgi e’tiqodlar va tasavvurlarning badiiy ifodalari tahlil qilingan. Folklor va etnografiya munosabatlari hamda lirik qo‘shiqlarning o‘ziga xosligi ochib berilgan.
Asosiy mavzular
- Xalq lirikasi: Xalq lirikasi - o‘zbek xalq og‘zaki ijodining muhim janri. Unda xalqning his-tuyg‘ulari, orzu-umidlari, hayotiy tajribalari aks etadi. Qo‘shiqlar insonning ma'naviy kamolotiga xizmat qiladi.
- Toteizm va shomonlik: Kitobda totemizm va shomonlik kabi qadimiy e’tiqodlar o‘zbek xalq lirik qo‘shiqlarida qanday aks etgani ko‘rsatiladi. Hayvonlar va ruhlar bilan bog‘liq tasavvurlar qo‘shiqlarda o‘z ifodasini topgan.
- Magik elementlar: Xalq lirik qo‘shiqlarida sehr, jodu, tumor va boshqa magik elementlarga ishonish holatlari o‘z ifodasini topgan. Bunday elementlar xalqning dunyoqarashini, tabiat va inson o‘rtasidagi munosabatini aks ettiradi.
- Hosildorlik kulti: O‘zbek xalq lirik qo‘shiqlarida hosildorlik kulti muhim o‘rin egallaydi. Dehqonchilik, chorvachilik va boshqa kasb-hunarlar bilan bog‘liq qo‘shiqlarda tabiatning unumdorligi, mo‘l hosil olish orzulari kuylanadi.
- Muhabbat va erotika: Xalq lirik qo‘shiqlarida muhabbat va erotika mavzusi keng yoritilgan. Sevgi izhorlari, intilishlar va ayriliq azoblari qo‘shiqlarda o‘z aksini topgan.
- An'analar va rasm-rusumlar: O‘zbek xalq lirik qo‘shiqlarida to‘ylar, aza marosimlari, urf-odatlar va rasm-rusumlar muhim o‘rin egallaydi. Ushbu qo‘shiqlar orqali xalqning o‘z an'analariga hurmati va sadoqati namoyon bo‘ladi.