Биология ва генетика.
Ushbu kitob qishloq xo'jaligi institutlari talabalari uchun biologiya fanidan laboratoriya mashg'ulotlarini o'tkazish bo'yicha uslubiy qo'llanma bo'lib, unda o'simlikshunoslik va chorvachilikda biologiyaning erishgan yutuqlari, organik olam evolyutsiyasining dalillari, molekulyar biologiya, yashash uchun kurash, o'zgaruvchanlik, turlar strukturasi va biosferaga antropogenezning ta'siri kabi mavzularga oid laboratoriya ishlarining rejalari, nazariy ma'lumotlar, test savollari va mustaqil tayyorgarlik uchun topshiriqlar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- O'simlikshunoslik va chorvachilikda biologiyada erishilgan yutuqlar: Gen injeneriyasi, biotexnologiya, paxta tolasining sifatini yaxshilash, jigar kasalliklarini tashxislash va davolash, yuqumli kasalliklarni aniqlash, kardiomiopatiya kasalligini o'rganish, gen daktiloskopiyasi, tuproqni zararsizlantirish kabi yo'nalishlarda erishilgan yutuqlar.
- Organik olam evolyutsiyasining dalillari: Embriologiya, gomologik va analogik organlar, konvergensiya, biogenetik qonun, rudiment va atavizm organlar kabi evolyutsion dalillar hamda solishtirma anatomiya fanining roli.
- Evolyutsiyani isbotlashda molekulyar biologiya fan dalillari: Makromolekulalardagi o'zgarishlarni aniqlash usullari (DNK duragaylash, oqsil tarkibini belgilash), turli turlarga mansub organizmlar DNKsi va oqsillaridagi o'xshashlik va farqlar.
- Yashash uchun kurash, tabiiy va sun'iy tanlanish: Yashash uchun kurash turlari, tabiiy va sun'iy tanlanishning mohiyati, klonlash, gen muhandisligi, biotexnologiya va o'simlikshunoslik, o'simliklarni mikroklonal ko'paytirish, genlarning sun'iy yo'l bilan ko'paytirilishi.
- O'zgaruvchanlik xillari va ularning moddiy asoslari: Modifikatsion o'zgaruvchanlik, reaktsiya normasi, variatsion qatorlar, mutatsiyalarning ahamiyati, o'zgaruvchanlikning xillari.
- Tur strukturasi va uni hosil bo'lish usullari: Biologik tur ta'rifi, tur mezonlari (morfologik, fiziologik, biokimyoviy, genetik, geografik, ekologik), turning paydo bo'lish yo'llari (allopatrik, simpatrik, poliploidiya), sun'iy tanlashning ahamiyati.
- Mavjudodlarning tiriklik darajalari: Tiriklik darajalari (molekula, hujayra, to'qima, organ, organizm, populyatsiya, biogeotsenoz, biosfera), ularning o'zaro bog'liqligi, har bir darajada kechadigan jarayonlar, o'simlik va hayvon to'qimalarining turlari va funksiyalari.
- Hayotning asosiy xossalari: Hayotning mohiyati, hayotning asosiy xossalari (moddalar almashinuvi, o'z-o'zini tiklash, irsiylik, o'zgaruvchanlik, diskretlilik, ritmlilik, energiyaga muhtojlik, o'z-o'zini boshqarish), biosfera va uning tarkibiy qismlari.
- Madaniy o'simliklarning induvidual rivojlanishi va undan amaliyotda foydalanish: Ontogenez, o'simliklarning rivojlanish davrlari, yarovizatsiya, fotoperiodizm va ularning amaliy ahamiyati.
- Biosferaga antropogenezning ta'siri: Atmosferaning ifloslanishi, suv havzalarining ifloslanishi, tuproqning degradatsiyasi, o'rmonlarning kesilishi, cho'llanish, qishloq xo'jaligining intensivlashuvi va ularning ekologik oqibatlari, ekologik xavfsizlikni ta'minlash choralari.