Нур ташхиси усуллари
Ushbu kitobda nur tashxisi usullari, xususan rentgenologik, kompyuter tomografiyasi (KT), magnit-rezonans tomografiyasi (MRT), radionuklidli usullar, endoskopiya va nafas olish tizimini baholash kabi tibbiy tekshiruvlar haqida ma'lumot berilgan. Kitobda har bir usulning mohiyati, qo'llanilishi, afzalliklari, kamchiliklari va asosiy ko'rsatmalari batafsil yoritilgan. Shuningdek, turli kasalliklarni tashxislashda ularning ahamiyati va diagnostik protokollar ko'rsatilgan.
Asosiy mavzular
- Rentgenologik usullar: Aholini ommaviy tekshirishda, o'pka va ko'ks oralig'i kasalliklarini aniqlashda qo'llaniladi. Fotorentgenografiya (ekrandagi rentgen tasvirini plyonkaga olish) va oddiy rentgenografiya usullari ko'rib chiqiladi. Afzalliklari: arzonligi, arxivlash osonligi. Kamchiligi: yuqori nurlanish. Hozirda raqamli rentgenoflyuorografiya qo'llanilmoqda, uning afzalliklari yuqori sifat, informativlik, kompyuterda qayta ishlash imkoniyati.
- Kompyuter tomografiyasi (KT): Rentgenologik tekshiruv usuli bo'lib, ko'ndalang qatlamlarni suratga olish imkonini beradi. Afzalliklari: yuqori aniqlik, tezkorlik. KTning spiralli va multiplanar turlari ham mavjud, ular yanada takomillashtirilgan vizualizatsiya beradi. KT yordamida bronxoskopiya, bronxografiya va angiografiya kabi qo'shimcha tekshiruvlar o'tkazish mumkin.
- Magnit-rezonans tomografiyasi (MRT): Bosh miya, orqa miya, suyaklar, bo'g'imlar, yirik tomirlar va ichki a'zolarni tekshirishda qo'llaniladi. Afzalliklari: nurlanish yo'qligi. MRT tasvirlari protonlar zichligi va relaksatsiya vaqtiga qarab aniqlanadi. Kontrast moddalar yordamida aniqlikni oshirish mumkin.
- Radionuklidli usullar: O'pkadagi regional ventilatsiyani baholashda qo'llaniladi. Radiofarmatsevtik preparatlar (xenon, alьbumin makroagregatlari va boshqalar) vena ichiga yoki ingalyatsion yo'l bilan yuboriladi. Gamma kamera yordamida taqsimlanish registratsiya qilinadi. Pozitron-emission tomografiyasi (PET) o'pka ichi hosilalariga qiyosiy tashxis qo'yishda keng qo'llanilmoqda.
- Endoskopiya: Nafas a'zolari kasalliklarida bronxoskopiya, torakoskopiya va mediastinoskopiya kabi usullar qo'llaniladi. Bronxoskopiya traxeya va bronxlarni ko'rish, biopsiya olish va davolash maqsadlarida o'tkaziladi. Qattiq va egiluvchan bronxoskoplar mavjud. Torakoskopiya va mediastinoskopiya video texnika yordamida amalga oshiriladi.
- Nafas olish va qon aylanish tizimini baholash: Surunkali o'pka kasalliklarida nafas olish faoliyatining buzilishlari va yurak-qon tomir tizimining o'zgarishlarini aniqlash uchun qo'llaniladi. Spirografiya, pletizmografiya va qonning gaz tarkibini aniqlash usullari mavjud.
- Boshqa maxsus tashxis usullari: Kitobning boshqa qismlarida plevrodiagnostik usullari va boshqa nur tashxisi yordamida bajariladigan tekshiruv turlari haqida ma'lumotlar berilgan. Har bir usul o'ziga xos xususiyatlarga ega va tegishli vaziyatlarda qo'llaniladi.