Elementar zarrachalarni qayd qilish usullari
Ushbu kitob elementar zarralarni aniqlash usullariga bag'ishlangan bo'lib, talabalarga, magistrlarga va ushbu soha xodimlari uchun mo'ljallangan. Unda zarrachalarning o'zaro ta'siri, detektorlarning asosiy elementlari, ionlanish, yarim o'tkazgich xususiyatlari, Cherenkov nurlanishi, stsintillyatsiya va trekli usullari kabi mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Asosiy tushunchalar: Elementar zarrachalarni qayd qilish, detektorlarning effektivligi, sezgirligi va ajrata olish qobiliyati kabi asosiy tushunchalar bilan tanishtiradi.
- Zaryadlangan zarrachalarning muhit bilan o'zaro ta'siri: Zaryadlangan zarrachalarning muhit orqali o'tayotganda yuz beradigan hodisalar, ionizatsion yo'qotishlar, Cherenkov-Vavilov nurlanishi kabi mavzularni qamrab oladi.
- Detektorlaydigan qurilmalarning asosiy elementlari: Detektorlarning asosiy elementlari, himoya bloki, zaryadlangan zarrachalar oqimining burchak taqsimoti va geometrik faktor kabi tushunchalarni o'z ichiga oladi.
- Gaz muhitli ionizatsion kameralar: Ionizatsion kameralarning turlari, tuzilishi, ishlash prinsipi, Geyger-Myuller sanagichi va ularning xossalari, afzallik va kamchiliklari haqida ma'lumot beradi.
- Yarim o'tkazgichli detektorlar: Yarim o'tkazgichlarning fizik xossalari, detektorlarning ishlash prinsiplari, talablar, afzallik va kamchiliklari bilan tanishtiradi.
- Ssintillyatsiya detektorlari: Ssintillyatsiya detektorlarining fizik xossalari, tuzilishi, ishlash prinsiplari, fotoelektron ko'paytirgichlar (FEK), shovqin impulslari, sanoq rejimi, afzallik va kamchiliklari kabi mavzularni yoritadi.
- Vavilov-Cherenkov nurlanishini qayd qilish: Vavilov-Cherenkov nurlanishining kelib chiqishi, hosil bo'lish shartlari, detektorlarning tuzilishi, xususiyatlari, afzallik va kamchiliklari haqida ma'lumot beradi.
- Trekli qayd qilish usullari (Yadro fotoemulsiya usuli, Vilson kamerasi, Pufakchali kamera, Uchqunli kamera): Yadro fotoemulsiya usulining fizik asoslari, zarrachalarning parametrlarini aniqlash usullari, usulning afzallik va kamchiliklari, Vilson kamerasining tuzilishi, ishlash prinsipi, zarrachalarning parametrlarini magnit maydoni yordamida aniqlash, afzallik va kamchiliklari, pufakchali kameraning ishlash prinsipi, zarrachalarning harakteristikalari, trik usullari.