Хусрав ва Ширин

Qoʻllanma XIV asrda yashagan Xorazmlik shoir Qutbning "Xusrav va Shirin" dostonining tilini oʻrganadi va uni oʻsha davr oʻzbek adabiy tili bilan solishtiradi. Asar tilining xususiyatlari misollar asosida tushuntiriladi. Talabalar asarning oʻzbek adabiy til tarixida tutgan oʻrnini, leksik, fonetik, morfologik xususiyatlarini oʻrganadilar.

Asosiy mavzular

• Asar tili va sheva xususiyatlari: Asar tilining oʻziga xos fonetik, leksik va grammatik xususiyatlari tahlil qilinadi. Sheva elementlarining asar tilida aks etishi koʻrib chiqiladi.
• Doston tilining leksik xususiyatlari: Dostonda qoʻllanilgan soʻzlarning kelib chiqishi, turkiy, arabiy, forsiy soʻzlarning oʻrni va ahamiyati aniqlanadi. Sinonimlar, juft soʻzlar va boshqa leksik birliklar tahlil etiladi.
• Doston tilining fonetik xususiyatlari: Dostonda qoʻllanilgan unlilar va undoshlar, ularning oʻziga xos talaffuzi va fonetik qonuniyatlari, singarmonizm hodisasi va uning asarda namoyon boʻlishi koʻrsatiladi.
• Morfologik xususiyatlari: Doston tilidagi soʻz turkumlari, ularning qoʻllanilishi, eski turkiy tilga xos boʻlgan morfologik shakllar va ularning oʻzgarishi, kelishiklar, egalik qoʻshimchalari va feʼl shakllari kabi morfologik unsurlar tahlil qilinadi.