Советлар ва дин: XX аср 20-30- йиллар тарихидан.
Ushbu maqola XX asrning 20-30-yillarida Sovet hokimiyatining dinga qarshi olib borgan siyosatini arxiv hujjatlari va tarixiy manbalar asosida tahlil qiladi. Unda din, cherkov, masjid, madrasa, ruhoniylar va xudosizlik kabi tushunchalarga e'tibor qaratilib, Sovet tuzumining diniy sohadagi siyosati, masjid va madrasalarning yopilishi, din arboblarining ta'qibi va diniy qadriyatlarga qarshi kurash masalalari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Sovet hokimiyatining diniy siyosati: Sovet hokimiyatining diniy siyosati xalqning ma'naviy hayotiga halokatli zarbalar berdi. Diniy ta'limotlarga qarshi kurash, masjid va madrasalarning yopilishi, din arboblarining ta'qibi kabi choralar amalga oshirildi.
- Dinga qarshi kurash: Dinga qarshi kurash bayrog'iga aylantirilgan "din-xalq uchun afyundir" g'oyasi keng tarqaldi. Diniy muassasalar yopildi, mol-mulki musodara qilindi, ruhoniylar qamoqqa olindi.
- Masjid va madrasalarning taqdiri: Ko'plab masjid va madrasalar yopildi, ba'zilari omborxonalarga aylantirildi yoki buzib tashlandi. Diniy kitoblar yo'q qilindi, arab imlosidagi o'zbek kitoblari ham yo'q qilindi.
- Ma'naviy oqibatlar: Dinga qarshi siyosat xalqning ma'naviy madaniyatiga katta zarar yetkazdi. Yosh avlod islom dinining ma'naviy merosidan mahrum bo'ldi. Shaxsga sig'inish yillarida ateizmni zo'rlab tiqishtirishga harakat qilindi.
- Mustaqillik davri: Mustaqillik yillari diniy va milliy qadriyatlarning qayta tiklanishi bilan boshlandi. Ma'naviy hayotda ijobiy o'zgarishlar yuz berdi.