Xorazm vohasidagi zararkunanda tunlamlarning ekologiyasi va uyg`unlashgan kurash choralari
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan Al-Xorazmiy nomli Urganch davlat universiteti magistranti Bekchanova Mohiraxon Xudaybergan qizining "Xorazm vohasidagi zararkunanda tunlamlarning ekologiyasi va uyg'unlashgan kurash choralari" mavzusidagi magistrlik dissertatsiyasidir. Dissertatsiyada Xorazm vohasining zararkunanda tunlamlarining ekologiyasi va ularga qarshi kurash choralari o'rganilgan.
Asosiy mavzular
- Umumiy ma'lumotlar: Kirish qismida Markaziy Osiyo hududidagi ekologik muammolar, xususan Orol dengizining qurishi oqibatlari, qishloq xo'jaligi ekinlariga ko'chib o'tgan zararkunanda tunlamlar haqida ma'lumot berilgan.
- Adabiyotlar sharhi: Tunlamlar oilasining o'rganilganlik darajasi (Adabiyotlar sharxi)da Markaziy Osiyo va O'zbekistonda tunlamlar bo'yicha olib borilgan tadqiqotlarga nazar tashlanadi. Shuningdek, adabiyotlar tahlili asosida Xorazm vohasi tunlamlarini o'rganilganlik darajasi yetarli emasligi aniqlanadi.
- Tadqiqot metodlari: Tadqiqotning o'tkazish joyi, materiallar va tadqiqot o'tkazish uslubi (material va metodikasi)da tadqiqotlar asosan Xorazm vohasining barcha turdagi agrotsenoz va biotsenozlarida olib borilgani, tadqiqotda qo'llanilgan entomologik uslublar, yorug'lik tutqichlaridan foydalanish, hasharotlarni aniqlash metodlari haqida batafsil tushuntirish berilgan.
- Tunlamlarning biologiyasi va ekologiyasi: Xorazm vohasida tarqalgan (Noctuidae) tunlamlarning biologiyasi va ekologiyasi, ularning sistematik sharhi, tunlam kapalaklari faunasining ekologik xususiyatlari, abiotik omillar va oziqa muhitining ta'siri, ozuqa o'simliklarining hayotiy shakliga qarab taqsimlanishi, imagosining oziqlanishi, fenologik guruhlari va aspektlari o'rganiladi.
- Kurash choralari: Zararkunandalarga qarshi uyg'unlashgan kurash choralari, agrotexnik usullar, agrotexnik tadbirlarning xillari (almashlab ekish, yerni qayta ishlash, ekish muddatlari, begona o'tlarni yo'qotish, sug'orish muddatlari), ekinning qalinligi va yaganalash kabi chora-tadbirlari ko'rib chiqiladi.
- Xulosa: Tadqiqot natijalari bo'yicha umumiy xulosalar keltirilgan, tunlamlarning tur tarkibi, biologiyasi, ekologik xususiyatlari, zararkunandalarga qarshi kurash choralari bo'yicha tavsiyalar berilgan.