Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi
Ushbu kitob yosh fiziologiyasi va gigienasi fanini o'qitishda o'qituvchilarga yordam berishga mo'ljallangan bo'lib, unda talabalarning bilim darajasini oshirish va sog'lom avlodni tarbiyalash masalalari ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Yosh fiziologiyasi va gigiena fanining maqsadi, vazifasi, tarixi, tekshirish ob'ekti.: Bu mavzuda yosh fiziologiyasi va gigiena fanining predmeti, maqsadi, vazifalari, rivojlanish tarixi va asosiy tekshirish usullari, shuningdek, fan boshqa biologik fanlar bilan aloqasi va sog'lom avlod dasturi muhokama qilinadi. Yosh fiziologiyasi va gigiena sohasidagi yutuqlar ham ko'rib chiqiladi.
- O'sish va rivojlanishning umumiy qonuniyatlari. Organizm va muhit.: Ushbu mavzu organizmning o'sishi va rivojlanishining asosiy qonuniyatlarini, geteroxroniya, akseleratsiya va retardatsiya kabi tushunchalarni o'z ichiga oladi. Organizmning muhit bilan o'zaro ta'siri va sog'lom avlodni shakllantirishda muhitning roli ham ko'rib chiqiladi.
- Nerv tizimi umumiy fiziologiyasining yosh xususiyatlari: Ushbu mavzu nerv tizimining ahamiyati va tuzilishini, nerv hujayralari va tolalarining vazifalarini, markaziy va periferik nerv tizimining o'ziga xosliklarini, shuningdek, nerv markazlarining fiziologik xususiyatlarini yoritadi. Bundan tashqari, nerv tizimining yoshga oid o'zgarishlari ham ko'rib chiqiladi.
- Analizatorlarning yosh xususiyatlari va gigienasi.: Bu mavzu analizatorlar, ularning umumiy tuzilishi va turlari haqida ma'lumot beradi. Asosiy e'tibor ko'rish, eshitish, ta'm bilish, hid bilish va teri sezgisi analizatorlarining yosh xususiyatlariga va gigienasiga qaratiladi.
- Ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyatlari.: Ushbu mavzu endokrin tizim, uning roli, gormonlar va ularning organizmga ta'siri haqida ma'lumot beradi. Gipofiz, epifiz, qalqonsimon bez, qalqonsimon bez oldi bezlari, ayrisimon bez, buyrak usti bezlari, oshqozon osti bezi va jinsiy bezlar kabi ichki sekretsiya bezlarining yoshga oid xususiyatlari ko'rib chiqiladi.
- Tayanch-harakat apparatining yosh xususiyatlari va gigienasi.: Tayanch-harakat apparati, uning tuzilishi, funktsiyalari va yoshga oid o'zgarishlari, suyaklar, muskullar va bo'g'imlarning rivojlanishi, shuningdek, tayanch-harakat apparati gigienasi yoritilgan.
- Ovqat hazm qilish tizimining yosh xususiyatlari va ovqatlanish gigienasi.: Ushbu mavzu ovqat hazm qilish tizimining tuzilishi, funktsiyalari va yoshga oid o'zgarishlarini yoritadi. Og'iz bo'shlig'i, qizilo'ngach, oshqozon, ingichka ichak, yo'g'on ichak va hazm bezlaridagi ovqat hazm qilish jarayonlari muhokama qilinadi. Ovqatlanish gigienasi, ratsional ovqatlanish asoslari, shuningdek, oziq-ovqat mahsulotlariga qo'yiladigan gigienik talablar ham ko'rib chiqiladi.
- Yurak qon tomir va nafas sistemalarining yosh xususiyatlari va gigienasi.: Ushbu mavzu yurak, qon tomirlari va nafas olish tizimining tuzilishi, funktsiyalari va yoshga oid o'zgarishlarini yoritadi. Qon aylanish doiralari, qon bosimi, yurak faoliyati regulyatsiyasi, nafas olish mexanizmi va nafas olish tizimi kasalliklarining oldini olish muhokama qilinadi.
- Ayruv tizimining yosh xususiyatlari va gigienasi.: Ushbu mavzu ayruv tizimining tuzilishi, funktsiyalari va yoshga oid o'zgarishlarini yoritadi. Buyraklar, siydik yo'llari, siydik pufagi va siydik chiqarish kanalining tuzilishi va funktsiyalari, shuningdek, ayruv tizimi kasalliklarining oldini olish muhokama qilinadi.
- Salomatlik xaqida tushuncha.: Ushbu mavzu salomatlik ta'rifi, salomatlik omillari, kasalliklar va ularning kelib chiqish sabablari, shuningdek, kasalliklarning oldini olish chora-tadbirlari bilan bog'liq asosiy tushunchalarni yoritadi.