Ҳаёт - фаолият хавфсизлиги

Ushbu kitob "Hayot Faoliyati Xavfsizligi" fanidan lektsiyalar kursini o'z ichiga oladi. Unda mehnat muhofazasi, favqulodda vaziyatlar, ekologiya va inson salomatligiga ta'sir etuvchi boshqa muhim masalalar ko'rib chiqiladi. Materiallar O'zbekiston Respublikasi qonunchiligi asosida tuzilgan.

Asosiy mavzular

Fanga kirish. Asosiy vazifalar va maqsadlar: Fan, uning predmeti, maqsadlari, vazifalari va ahamiyati, shuningdek, fanning rivojlanishiga hissa qo'shgan olimlar va ularning ishlari haqida ma'lumot beriladi.
Asosiy tushuncha va ta'riflar: Xavf, xavfsizlik, favqulodda vaziyat, risk kabi asosiy tushunchalar mohiyati ochib beriladi. Shuningdek, "inson-muhit" tizimi modeli ko'rib chiqiladi.
Таваккал назариясининг асосий қоидалари: Таваккалнинг таърифи, унинг ўлчовлари, классификацияси ва таҳлили каби тушунчалар кўриб чиқилади. Таваккал даражасини баҳолаш ва бошқариш усуллари тавсифланади.
Faoliyat xavfsizligini ta'minlash prinsiplari, uslublari va vositalari: Xavfsizlikni ta'minlashning asosiy prinsiplari, texnik, tashkiliy va boshqa uslublar, shuningdek, himoya vositalari ko'rib chiqiladi.
Faoliyat xavfsizligini boshqarishning uslubiy asoslari: Xavfsizlikni boshqarish tizimi, uning elementlari, bosqichlari va uslublari batafsil yoritiladi. Xavfsizlikni boshqarishda riskni baholash va boshqarish masalalari ko'rib chiqiladi.
Xavfsizlikning tizimiy (sistemaли) tahlili: Xavf omillarini aniqlash va tahlil qilish uchun tizimli tahlil uslublari qo'llaniladi. Ushbu uslublar, xususan, nosozliklar daraxti tahlili (FTA) va hodisalar daraxti tahlili (ETA) kabilar bilan tanishiladi.
Faoliyatni tashkil qiluvchilarga ajratish va faoliyat xavfsizligini loyihalash: Inson omili, texnologiya, tashkilot va boshqa faoliyat omillari ko'rib chiqiladi. Faoliyat xavfsizligini loyihalashning asosiy bosqichlari va usullari tavsiflanadi.
Faoliyat xavfsizligining ergonomik asoslari: Ergonomikaning asosiy prinsiplari, insonning ish muhitiga moslashuvi, ish joyini tashkil etish va mashinalarni loyihalash masalalari ko'rib chiqiladi.
Faoliyat xavfsizligi psixologiyasi: Inson psixologiyasining xavfsizlikka ta'siri, xavfsizlik madaniyati, inson xatolarining sabablari va ularning oldini olish usullari o'rganiladi.
Xavfsizlikni ta'minlashda inson analizatorlarining roli: Inson sezgi organlarining (ko'rish, eshitish, hid bilish, ta'm bilish, teri sezgilari) xavfsizlikni ta'minlashdagi ahamiyati va ularning xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi.
Ишлаб чиқаришда фаолият хавфсизлигини таъминлашнинг (Меҳнат муҳофазасининг) ҳуқуқий асослари: Mehnat muhofazasiga oid qonun va qoidalar tizimi, mehnat muhofazasi standartlar tizimi, mehnat muhofazasiga oid qonun va qoidalarni buzganlik uchun javobgarlik, mehnat muhofazasiga oid qonun va qoidalarga rioya qilishni nazorat qilish kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Mehnat muhofazasining tashkiliy asoslari: Mehnat muhofazasini boshqarish tizimi, mehnat muhofazasiga oid tadbirlarni rejalashtirish va mablag' bilan ta'minlash, ishlovchilarni mehnat xavfsizligiga o'qitish, ishlab chikarishda yuz bergan baxtsiz hodisalarni tekshirish va hisobga olish.
Ishlab chiqarish xonalari va ish o'rinlaridagi mikroiqlim ko'rsatkichlari: Ishlab chiqarishdagi meteorologik sharoitlar, mikroiqlim sharoitlarining xususiyatlari, mikroiqlim ko'rsatkichlari va ularning inson organizmiga ta'siri, ish xonasidagi mikroiqlim ko'rsatkichlarining gigienik me'yorlari ko'rib chiqiladi.
Zaharli va zararli moddalarning inson organizmiga ta'siri va ulardan himoyalanish tadbirlari: Ishlab chiqarishda qo'llaniladigan zaharli va zararli moddalar (ZZM), ZZMlarning inson organizmiga ta'sir qilish xususiyatlari, ZZMlardan ishlovchilarni himoya qilish tadbirlari haqida ma'lumotlar beriladi.
Ish joylaridagi havo tarkibidagi chang va unga qarshi kurash: Changning kelib chiqish sabablari, turlari, xavflilik darajasi, changni o'lchash usullari va changdan himoyalanish choralari haqida ma'lumot beriladi.
Ishlab - chiqarish xonalarni va ish o'rinlarini yoritish: Yoritish turlari, yoritishga qo'yiladigan talablar va yoritish asboblari ko'rib chiqiladi.
Elektr xavfsizligi: Elektr toki ta'siri, elektrdan himoyalanish usullari, shaxsiy himoya vositalari.
O't o'chirish tadbirlari: Yong'in xavfsizligi choralari, yong'in o'chirish usullari, yong'in o'chirish vositalari.