Дарёдан сув олиш иншоотлари
Ushbu matn O'zbekiston Respublikasida suv olish inshootlariga bag'ishlangan ma'ruza bo'lib, unda suv olish inshootlarining turlari, vazifalari, ularni loyihalashtirish va qurish masalalari ko'rib chiqiladi. Ma'ruzada daryolardan suv olish, sug'orish tizimlari, gidrouzellar va ularning asosiy elementlari haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, suv olish inshootlarini joylashtirish, ishlatish va suvdan foydalanish qoidalari ham yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Suv olish inshootlarining umumiy tushunchalari va turlari: Suv olish inshootlari - suv manbalaridan suvni iste'molchilarga yetkazib beruvchi qurilmalar. Ular o'zi oqar va nasos yordamida suv ko'taruvchi turlarga bo'linadi. Daryo o'zaniga nisbatan joylashuviga ko'ra, o'zanda va qirg'oqda joylashgan bo'lishi mumkin.
- Suv olish inshootlariga qo'yiladigan talablar va vazifalar: Suv olish inshootlari suv iste'molini kafolatli ta'minlashi, cho'kindilar va muzlarni kanalga o'tkazmasligi, bosim yo'qotilishini kamaytirishi, tozalash va ta'mirlash imkoniyatini yaratishi, baliqlarni himoya qilishi kerak.
- Suv olish gidrouzellarining tasnifi va tarkibi: Gidrouzellar bosimli va bosimsiz turlarga bo'linadi. Tarkibiga suv oluvchi bosh inshoot, suv o'tkazuvchi to'g'onlar, o'zanni rostlovchi to'g'onlar, muz tashlagichlar, tindirgichlar va ko'priklar kiradi.
- Suv olish inshootlarini joylashtirish va loyihalashtirish: Inshootlarni joylashtirishda texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlar, atrof-muhit himoyasi, material resurslarining iqtisod qilinishi va kelajakda sug'orishni rivojlantirish imkoniyatlari hisobga olinadi.
- To'g'onli va to'g'onsiz suv olish: Daryodagi suv satqi bosh kanalga suv olish imkonini bersa va topografik sharoitlar qulay bo'lsa, to'g'onsiz suv olish mumkin. Aks holda to'g'onli suv olish qo'llaniladi. To'g'onli suv olish ishonchliroq va bir qator afzalliklarga ega.