Amaliy mexanika

Ushbu kitob "Amaliy mexanika" fanidan amaliy mashg'ulotlarni o'tkazish uchun mo'ljallangan uslubiy qo'llanma hisoblanadi. Qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Namangan muhandislik-pedagogika institutining talabalari uchun yaratilgan. Unda mexanizmlarni tahlil qilish, kinematik va statik hisoblash, uzatmalarning turlari va ularning hisob-kitoblari, vallarni loyihalash kabi amaliy masalalar yoritilgan. Qo'llanma talabalarga amaliy mashg'ulotlarni mustaqil ravishda bajarishlari uchun zarur bo'lgan nazariy ma'lumotlar va misollarni o'z ichiga oladi.

Asosiy mavzular

Mexanizmlarni erkinlik darajasini aniqlash va Assur guruhlariga ajratish: Mexanizmlarning tuzilishini tahlil qilish, erkinlik darajasini aniqlash, kinematik sxemalarini chizish va Assur guruhlariga ajratish usullari keltirilgan.
Tezliklar rejasini qurish: Mexanizmlarning tezliklarini aniqlash uchun tezliklar rejasini qurish usullari, chiziqli va burchak tezliklarini hisoblash, tezliklar planini qurish qoidalari yoritilgan.
Tezlanishlar planini tuzish: Mexanizmlarning tezlanishlarini aniqlash uchun tezlanishlar planini tuzish usullari, normal va urinma tezlanishlarni hisoblash, tezlanishlar planini qurish qoidalari keltirilgan.
Mexanizmni kinetostatikaviy tekshirish: Mexanmlarni kinetostatik usullari bilan analiz qilish, inersiya kuchlarini hisobga olish, muvozanatlovchi kuchlarni aniqlash, Jukovskiy usuli bilan muvozanatlovchi kuchni aniqlash jarayonlari bayon etilgan.
Kulachokli mexanizmni loyihalash: Kulachokli mexanizmlarning turlari, harakat qonuniyatlari, kulachok profilini yasash, bosim burchagini hisoblash, minimal radiusni aniqlash va loyihalash tartibi keltirilgan.
Parchin mixli birikmalarni hisoblash: Parchin mixli birikmalarning turlari, mustahkamligi, choklarni hisoblash, kesuvchi va ezuvchi kuchlanishlarni aniqlash usullari yoritilgan.
Shponkali birikmalarni hisoblash: Shponkali birikmalarning turlari, ularning afzalliklari va kamchiliklari, shponkaning o'lchamlari, ezilishdagi kuchlanishni hisoblash, shlitsli birikmalarni hisoblash usullari keltirilgan.
Rez bali birikmalarni hisoblash: Rez bali birikmalarning turlari, afzalliklari, boltli birikmalarning mustahkamligini hisoblash, Jukovskiy metodi bilan muvozanatlovchi kuchni aniqlash usullari yoritilgan.
Yuritmani kinematik hisoblash: Yuritmalarning kinematik sxemasi, elektrik dvigatelni tanlash, uzatish sonini aniqlash, vallardagi aylanish chastotasini va burovchi momentni hisoblash usullari keltirilgan.
Tsilindrik tishli uzatmalarni hisoblash: Tsilindrik tishli g'ildirakli uzatmalarning asosiy parametrlari, material tanlash, o'qlararo masofa, normal modulni hisoblash, geometrik o'lchamlarni aniqlash va ilashishda hosil bo'ladigan kuchlarni hisoblash yoritilgan.
Konussimon uzatmalarni hisoblash: Konussimon uzatmalarning asosiy o'lchamlari, material tanlash, geometrik o'lchamlarni aniqlash va ilashishda hosil bo'ladigan kuchlarni hisoblash yoritilgan.
Chervyakli uzatmalarni hisoblash: Chervyakli uzatmalarning asosiy o'lchamlari, material tanlash, geometrik o'lchamlarni aniqlash va ilashishda hosil bo'ladigan kuchlarni hisoblash yoritilgan.
Zanjirli uzatmani hisoblash: Zanjirli uzatmalarning asosiy o'lchamlari, material tanlash, geometrik o'lchamlarni aniqlash va ilashishda hosil bo'ladigan kuchlarni hisoblash yoritilgan.
Tasmali uzatmani hisoblash: Tasmali uzatmalarning asosiy o'lchamlari, material tanlash, geometrik o'lchamlarni aniqlash va ilashishda hosil bo'ladigan kuchlarni hisoblash yoritilgan.
Vallarni loyihalash: Vallarni loyihalash, material tanlash, geometrik o'lchamlarni aniqlash va kuchlarni hisoblash yoritilgan.
Dumalatish podshipniklarini hisoblash: Dumalatish podshipniklarini hisoblash, turini tanlash, tayanch nuqtalariga tasir qiluvchi kuchlarni aniqlash va dinamik yuklanishni aniqlash yoritilgan.
Muftalarni tanlash va hisoblash: Muftalarni tanlash, material tanlash, geometrik o'lchamlarni aniqlash va kuchlarni hisoblash yoritilgan.
Yuk ko'tarish mashinalari turiga kiruvchi gidravlik domkratni yuk ko'taruvchanligini hisoblash: Gidravlik domkratni yuk ko'taruvchanligini hisoblash yoritilgan.