Метрология, стандартлаштириш ва сифатни бошқариш
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, Namangan muhandislik-pedagogika institutining "Texnologik mashina va jihozlar" kafedrasi tomonidan tayyorlangan. Qo'llanma "Metrologiya, standartlashtirish va sifatni boshqarish" fanidan amaliy va tajriba mashg'ulotlarini o'tkazish uchun mo'ljallangan. Unda talabalarga o'lchash, standartlashtirish, sertifikatlashtirish, sifatni baholash, nazorat qilish va boshqarish kabi sohalarda zarur bo'lgan bilim va ko'nikmalar beriladi. Kitob turli xalqaro tashkilotlar, o'lchash usullari, xatoliklar, standartlar, mahsulotlarni kodlash va boshqarish kabi mavzularni qamrab oladi. Qo'llanma, shuningdek, laboratoriya sharoitida oziq-ovqat mahsulotlarini sinovdan o'tkazish usullarini ham o'z ichiga oladi.
Asosiy mavzular
- Metrologiya asoslari: Metrologiya fanining maqsad va vazifalari, o'lchash birliklari, davlat metrologiya nazorati, o'lchash vositalarini tekshirish va kalibrlash, metrologiya xizmati va uning vazifalari.
- Standartlashtirish: Standartlashtirishning maqsad va vazifalari, asosiy tushunchalar, standartlar turlari (xalqaro, mintaqaviy, milliy), standartlashtirish bo'yicha xalqaro tashkilotlar (ISO, IEC va boshqalar), standartlashtirishning iqtisodiy samaradorligi.
- Sertifikatlashtirish: Sertifikatlashtirishning mohiyati, sertifikatlashtirish sxemalari, sertifikat olish tartibi, muvofiqlik belgisi, mahsulot xavfsizligi, sertifikatlashtirish bo'yicha organlar va sinov laboratoriyalari.
- Sifatni boshqarish: Sifatni boshqarish tizimlari, ISO 9000 seriyasi standartlari, sifat to'garaklari, mahsulot sifati ko'rsatkichlari, sifatni nazorat qilish usullari.
- O'lchash xatoliklari: O'lchash xatoliklarining turlari (mutlaq, nisbiy, sistematik, tasodifiy), xatoliklarni hisoblash usullari, o'lchash natijalarining aniqligi va ishonchliligi.
- Oziq-ovqat mahsulotlarini sinovdan o'tkazish: Laboratoriya sharoitida oziq-ovqat mahsulotlarining organoleptik va fizik-kimyoviy ko'rsatkichlarini aniqlash usullari, xom ashyo va tayyor mahsulot sifatini baholash.