Хитойда тил вазияти ва сиёсати
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan chop etilgan bo'lib, Toshkent Davlat Sharqshunoslik Institutida Xitoy filologiyasi kafedrasi tomonidan tayyorlangan. U Xitoyda til vaziyati va siyosatiga bag'ishlangan bo'lib, magistrlar uchun o'quv qo'llanma sifatida mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Kitobga kirish qismida XXRning jahondagi o'rni, siyosiy va iqtisodiy ahamiyati haqida so'z boradi. Shuningdek, O'zbekiston va Xitoy o'rtasidagi munosabatlar, hamkorlik aloqalari ham tilga olinadi. Xitoy tilshunosligida ushbu mavzuning o'rganilish tarixi va ahamiyati ko'rsatilgan.
- Til vaziyati va til siyosati: Ushbu mavzuda "til vaziyati" va "til siyosati" tushunchalarining mohiyati, fan sifatida ahamiyati va vazifalari ochib berilgan. Ijtimoiy lingvistika yo'nalishi, tilning jamiyatdagi roli, til va jamiyat o'rtasidagi munosabatlar masalalari ko'rib chiqiladi. Tillar tasnifi, tilning ijtimoiy funksiyalari, aloqa vositasi sifatidagi ahamiyati tahlil etiladi. Tilda variantlar, dialektlar, jargonlar kabi ko'rinishlar, shuningdek, tilning ijtimoiy roli va jamiyatdagi o'zgarishlarga moslashuvi muhokama qilinadi.
- Putunxua umumxalq tili: Putunxua umumxalq milliy tili sifatidagi ahamiyati, uning shakllanish tarixi, roli, tarqalish tendensiyalari va afzalliklari yoritilgan. Dialektlararo muloqot, fonetik muvofiqlik, me'yorlashtirish, darsliklar va ta'lim tizimidagi roli kabi masalalar o'rganiladi.
- XXRda til shevalari: Xitoy til shevalari, ularning kelib chiqishi, rivojlanishi, hududiy taqsimlanishi va o'ziga xos xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi. Shimoliy va janubiy shevalar guruhlari, mintaqaviy koyne kabi tushunchalar tahlil qilinadi.
- Kam sonli millatlar tillari: XXRda kam sonli mayda millatlarning til vaziyati, tillar oilasi, genetik aloqalari, hududiy taqsimlanishi va ularning o'ziga xos xususiyatlari ko'rib chiqiladi. Ushbu tillarni saqlash va rivojlantirish siyosati ham tahlil etiladi.
- Til va yozuvga siyosat: XXRda milliy kamchiliklarni tashkil etuvchi xalqlarning tili va yozuviga nisbatan davlat siyosati, qabul qilingan chora-tadbirlar, qonunchilik asoslari o'rganiladi.