“Mehrobdan chayon” romanining lingvopoetik xususiyatlari
"Mehrobdan chayon" romani XX asr o‘zbek adabiyotining yirik namoyandasi Abdulla Qodiriy tomonidan yaratilgan bo‘lib, unda o‘zbek xalqining o‘tmishi, turmush tarzi, orzu-intilishlari va milliy o‘ziga xosliklari aks etgan. Asar Qo‘qon xonligining so‘nggi davrlarida kechgan ijtimoiy-siyosiy voqealarni qamrab oladi. Romanda muhabbat, xiyonat, adolat, zulm, erkinlik kabi universal mavzular badiiy yo‘sin bilan yoritiladi.
Asosiy mavzular
- Ijtimoiy ziddiyatlar: Romanda Qo‘qon xonligidagi ijtimoiy tabaqalanish, amaldorlarning xalqqa zulmi, adolatsizlik va o‘zboshimchaliklar tasvirlangan. Asarda xalqning og‘ir ahvoli, ijtimoiy adolatga intilishi, zulmga qarshi kurashi o‘z ifodasini topgan.
- Muhabbat va sadoqat: Asarda Anvar va Ra’noning o‘zaro muhabbati, sadoqati, orzu-intilishlari orqali insoniy tuyg‘ularning naqadar kuchli ekanligi ko‘rsatiladi. Ularning muhabbati ijtimoiy to‘siqlarga, zulmga qarshi kurashda ularga madad bo‘ladi.
- Milliy o‘zlik va erkinlik: Romanda milliy o‘zlikni anglash, erkinlikka intilish g‘oyalari ilgari suriladi. Asarda o‘zbek xalqining mustaqillikka intilishi, milliy qadriyatlarga hurmat, o‘z yurtini sevish tuyg‘ulari badiiy yo‘sin bilan aks ettirilgan.
- Zulm va adolat: Romanda zulmning qabih oqibatlari, adolatning ahamiyati, inson huquqlari masalalari yoritiladi. Asarda zolimlar qoralanadi, adolatparvar insonlar esa ulug‘lanadi.
- Oilaviy munosabatlar: Romanda oilaviy qadriyatlar, ota-onalarning farzandlar taqdiridagi roli, oiladagi o'zaro hurmat va sadoqat masalalari yoritilgan. Asarda, ayniqsa, qizlarning taqdiri, ularning o'qishga bo'lgan ishtiyoqi aks ettirilgan.