Qadimgi tosh davrlari
Ushbu kitob O'rta Osiyo hududidagi qadimgi tosh davrlari, ularning rivojlanish bosqichlari, asosiy xususiyatlari, madaniyati va xo'jaligi haqida ma'lumot beradi. Paleolit, mezolit, neolit, eneolit, bronza va temir davrlari batafsil yoritilgan bo'lib, har bir davrga xos bo'lgan arxeologik yodgorliklar, qurollar, turmush tarzi va ijtimoiy o'zgarishlar tahlil qilingan. Kitobda O'zbekiston hududidagi qadimgi odamlarning manzilgohlari, ularning xo'jalik faoliyati, madaniy merosi va texnologik yutuqlari haqida keng ma'lumotlar berilgan. Kitob O'rta Osiyo tarixiga qiziquvchi o'quvchilar uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Paleolit davri: Paleolit davri - insoniyat tarixining eng qadimgi davri bo'lib, tosh qurollarning ilk bor ishlatilishi, ovchilik va termachilik bilan bog'liq. Ilk, o'rta va so'nggi paleolit bosqichlari mavjud bo'lib, har bir bosqichda insonlarning texnologik va ijtimoiy rivojlanishi kuzatiladi. O'zbekiston hududida Selungur va Ko'lbuloq kabi yodgorliklar topilgan.
- Mezolit davri: Mezolit davri - muzlik davrining tugashi va yangi iqlim sharoitlariga moslashish davri. Mikrolit qurollar, o'q-yoyning kashf etilishi, ovchilik va termachilikning rivojlanishi, uy hayvonlarining xonakilashtirilishi kabi xususiyatlar bilan ajralib turadi. Ustyurt va Qizilqumda mezolit davri makonlari topilgan.
- Neolit davri: Neolit davri - dehqonchilik va chorvachilikning paydo bo'lishi, kulolchilikning rivojlanishi, o'troq hayotga o'tish davri. Jaytun, Kaltaminor va Hisor madaniyatlari neolit davrining yorqin namunalari hisoblanadi. O'zbekiston hududida Amudaryo deltasida va Ustyurtda neolit yodgorliklari topilgan.
- Eneolit davri: Eneolit davri - misdan foydalanishning boshlanishi, dehqonchilik va chorvachilikning rivojlanishi davri. Rangli sopol buyumlar, ijtimoiy tabaqalanishning boshlanishi kabi xususiyatlar bilan ajralib turadi. Ikki daryo oralig'i va Misrda eneolit madaniyati yuksak darajaga erishgan.
- Bronza davri: Bronza davri - bronza metallurgiyasining rivojlanishi, irrigatsiya dehqonchiligining kengayishi, shahar markazlarining paydo bo'lishi davri. Tazabog'eb madaniyati bronza davrining muhim namunasidir. O'rta Osiyoda Oltintepa va Nomozgohtepa kabi yirik manzilgohlar shakllangan.
- Temir davri: Temir davri - temir metallurgiyasining rivojlanishi, ishlab chiqarishning o'sishi, ijtimoiy va siyosiy o'zgarishlar davri. Shaharlar va davlatchilikning shakllanishi, savdo-sotiqning rivojlanishi kabi xususiyatlar bilan ajralib turadi. O'zbekiston hududida Xorazm, Baqtriya, Sug'd kabi qadimgi o'lkalar shakllangan.