Ayirim araliq metallardin` tsitizin tuwindisi menen kompleks birikpelerin sintezlew ha`m izertlew
Ushbu hujjat asosan organiq kimyo, noorganiq kimyo va koordinatsion kimyo sohalariga bag'ishlangan bo'lib, unda ayrim metallarning tsitizin hosilalari bilan kompleks birikmalari sintezi va ularning xususiyatlarini o'rganishga e'tibor qaratilgan. Dissertatsiyada sintezlangan birikmalarning tuzilishi, fizik-kimyoviy xossalari va analitik tavsiflari batafsil yoritilgan. Tadqiqot O'zbekiston sharoitida olib borilganligi bois, mahalliy xomashyo bazasidan foydalanish imkoniyatlari ham ko'rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Tsitizin va uning hosilalari: Tsitizin alkaloidining tuzilishi, sintezi va xususiyatlari batafsil o'rganilgan. Uning turli metall ionlari bilan hosil qilgan kompleks birikmalari va ularning o'ziga xosliklari tahlil qilingan.
- Kompleks birikmalarning sintezi va tavsifi: Xrom(III), marganets(II), kobalt(II) va mis(II) xloridlarining tsitizin va N-metiltsitizin bilan hosil qilgan kompleks birikmalarining sintezi, ularning element tarkibi, rentgenofazaviy, termik analiz, IQ-spektroskopiya usullari bilan o'rganilgan.
- Koordinatsion kimyo: Metall ionlarining tsitizin bilan kompleks hosil qilish mexanizmlari va koordinatsion poliedrlarining geometriyasi o'rganilgan. Ligandlarning metallar bilan bog'lanish xususiyatlari va komplekslarning barqarorligi tahlil qilingan.
- Kvant-kimyoviy hisoblashlar: N-metiltsitizin ligandining reaksion qobiliyatini aniqlash uchun kvant-kimyoviy hisoblashlar (MNDO va PM-3 usullari) qo'llanilgan. Donor atomlardagi zaryad taqsimoti va molekulyar tuzilish xususiyatlari hisoblangan.
- Termogravimetriya va rentgenofazaviy analiz: Sintezlangan kompleks birikmalarning termik barqarorligi va kristall tuzilishi termogravimetriya va rentgenofazaviy analiz usullari orqali aniqlangan.