Лабораторный практикум по молекулярной физике

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan molekulyar fizika bo'yicha laboratoriya mashg'ulotlari to'plamidir. Unda molekulyar fizikaning asosiy qonunlari va hodisalari, xususan, gazlarning xossalari, ichki ishqalanish, sirt tarangligi, issiqlik sig'imi kabi mavzularga oid amaliy mashg'ulotlar bayon etilgan. Qo'llanma universitetlarning fizika va astronomiya yo'nalishlari talabalari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Molekulyar fizika asoslari: Molekulyar fizika nima ekanligi, uning vazifalari va o'rganish usullari, fizik kattaliklarni o'lchash va xatoliklarni aniqlash usullari, bevosita va bilvosita o'lchashlar haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, sistemali, tasodifiy va qo'pol xatoliklar va ularni bartaraf etish usullari ko'rsatiladi.
Gazlarning xossalari: Ideal gaz qonunlari, molekulalarning harakati, gazlarning ichki energiyasi, issiqlik sig'imi, adiabatik jarayonlar, Klement va Dezorm usuli yoritiladi. Maqsad, talabalarni izoprotsesslar, issiqlik sig'imi tushunchalari bilan tanishtirish hamda havoning nisbiy issiqlik sig'imini aniqlashdir.
Tovush tezligi: Tovush to'lqinlari, ularning xususiyatlari, gazlardagi tovush tezligini o'lchash, to'lqin uzunligi va chastota orqali tovush tezligini aniqlash, turuvchi to'lqinlar usuli bilan tanishtirish.
Termik koeffitsiyent: Gaz termometri, termik koeffitsiyent tushunchasi, Sharl qonuni va gazning bosimini o'lchash, gazning termik koeffitsientini aniqlash.
Ichki ishqalanish: Ichki ishqalanish hodisasi, Nyuton qonuni, Puazeyl formulasi, kapillyar viskozimetr yordamida ichki ishqalanish koeffitsientini aniqlash, gaz molekulalarining erkin yo'li haqida ma'lumot beriladi.
Sirt tarangligi: Sirt tarangligi hodisasi, molekulyar kuchlar, Dyulong va Pti usuli, suyuqliklarning sirt tarangligini aniqlash, Rehbinder usuli.
Qattiq jismlarning issiqlik sig'imi: Qattiq jismlarning issiqlik sig'imini aniqlash, Dulong va Pti qonuni, qattiq jismlarning atom tuzilishi va issiqlik sig'imi o'rtasidagi bog'liqlik haqida ma'lumot beriladi.
Entropiya: Entropiya tushunchasi, termodinamikaning ikkinchi qonuni, yopiq sistemalarda entropiya o'zgarishini aniqlash, kalorimetriya yordamida entropiyani o'lchash.
Bug'lanish issiqligi: Bug'lanish issiqligi tushunchasi, bug'lanish jarayonining molekulyar-kinetik nazariyasi, suyuqliklarning bug'lanish issiqligini kalorimetrik usulda aniqlash.
Havo namligi: Havo namligi tushunchasi, mutlaq va nisbiy namlik, psixrometrik usul yordamida havoning namligini aniqlash.
Qattiq jismlarning termik kengayishi: Qattiq jismlarning termik kengayishi tushunchasi, chiziqli kengayish koeffitsienti, dilatometr yordamida qattiq jismlarning chiziqli kengayish koeffitsientini aniqlash.