Vitaminlar va ularning ahamiyati

Ushbu kitob vitaminlar va ularning inson organizmi uchun ahamiyatiga bag'ishlangan. Unda A, B guruhi vitaminlari (B1, B2, B6, B12), PP, S, D, Ye va K vitaminlarining xususiyatlari, organizmdagi vazifalari, yetishmasligi oqibatlari va tabiiy manbalari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Kitobda har bir vitaminning kundalik zarur miqdori ham ko'rsatilgan.

Asosiy mavzular

A vitamini (Retinol): Ko'rish pigmentlari hosil bo'lishida qatnashadi, organizmning normal o'sishini ta'minlaydi. Yetishmasligi teri qurishi, muguzlanishi, toshmalar paydo bo'lishi, soch to'kilishi, ko'rish qobiliyatining buzilishiga olib keladi. Manbalari: hayvon mahsulotlari, baliq jigar, yashil bargli sabzavotlar.
B1 vitamini (Tiamin): Uglevodlar almashinuvida muhim rol o'ynaydi. Yetishmasligi polinevrit kasalligiga, nerv sistemasi kasalliklariga olib keladi. Manbalari: donning murtagi, kepagi.
B2 vitamini (Riboflavin): O'sish jarayonida qatnashadi, oqsil, yog' va uglevodlar almashinuvida ishtirok etadi. Yetishmasligi og'iz burchagi yorilishi, lab bichilishi, soch to'kilishi kabi alomatlarga olib keladi. Manbalari: hayvon mahsulotlari (tuxum, pishloq, sut, go'sht), galla va dukkakli o'simliklar.
B6 vitamini (Piridoksin): Oqsil va yog'ning hazm bo'lishini ta'minlaydi, azot almashinuvida ishtirok etadi. Yetishmasligi bolalarda o'sishning sekinlashishi, me'da-ichak faoliyatining buzilishi va kamqonlikka olib keladi. Manbalari: o'simlik va hayvon mahsulotlari, achitqi, bug'doy murtagi, jigar, baliq, mol go'shti, dukkakli donlar.
B12 vitamini (Siankobalamin): Nuklein kislotalar sintezida va qon yaratilishida qatnashadi. Yetishmasligi kamqonlikka olib keladi. Manbalari: mol jigari.
PP vitamini (Nikotinamid, Nikotin kislota): Hujayralarning nafas olishida, oqsillar almashinuvida qatnashadi. Yetishmasligi pellagra kasalligiga olib keladi. Manbalari: uy parrandasi, mol go'shti, jigar, buyrak, achitqi, guruch kepagi, bug'doy murtagi.
S vitamini (Askorbin kislota): Moddalar almashinuvida qatnashadi, biriktiruvchi to'qimalarning o'zlashtirilishida muhim. Yetishmasligi lavsha (singa) kasalligiga olib keladi. Manbalari: sabzavot va mevalar.
D vitamini (Kalsiferol): Mineral almashinuviga ta'sir ko'rsatadi, suyak hosil bo'lishiga yordam beradi. Yetishmasligi raxit kasalligiga olib keladi. Manbalari: baliq moyi.
Ye vitamini (Tokoferol): Retinol to'planishiga yordam beradi, muskul va jinsiy bezlar faoliyatini kuchaytiradi. Manbalari: o'simliklarning yashil qismi va olinadigan moylar.
K vitamini (Filloxinon): Qon ivishida ishtirok etadi. Yetishmasligi turli a'zolardan qon ketishiga olib keladi. Manbalari: salat, karam, ismaloq, qichitqi o'ti.