Minerologiya, kristollagrafiya va kristallkimyo asoslari
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan Toshkent Kimyo-Texnologiya Institutining kimyo texnologiya yoʻnalishi talabalari uchun moʻljallangan uslubiy qoʻllanma hisoblanadi. Qoʻllanma mineralogiya, kristallografiya va kristallokimyo fanlarining laboratoriya va amaliy mashgʻulotlarini bajarish boʻyicha uslubiy koʻrsatmalarni oʻz ichiga oladi. Unda kristallarning shakllari, tuzilishi, xossalari, aniqlash usullari, qattiqligi, solishtirma ogʻirligi, optik xususiyatlari, erish darajasi kabi muhim maʼlumotlar keltirilgan. Shuningdek, turli minerallarning tavsifi, formulalari va diagnostik belgilari ham batafsil yoritilgan. Qoʻllanma talabalarga amaliy mashgʻulotlarni mustaqil bajarishda yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Kristallografiya, mineralogiya va kristallokimyo asoslari: Fanlarning paydo boʻlish tarixi, rivojlanishi, Oʻzbekiston olimlarining fanga qoʻshgan hissasi, silikat, metall va kristallardagi koordinat yoʻnalishlarini aniqlash.
- Minerallarning xususiyatlarini aniqlash: Minerallarning qattiqligi, zichligi, yaltiroqligi, rangi, chizigʻi rangi kabi xususiyatlarini oʻrganish va aniqlash usullari.
- Moddalarning agregat holati va kristallik holati: Kristall moddalarning asosiy xossalari, amorf va kristall jismlarning tuzilishi, farqi, kristall panjaralar.
- Minerallarning nomlari, formulalari va diagnostik xossalari: Minerallarning kimyoviy tarkibi, tasnifi, diagnostik belgilari va ularni aniqlash usullari. Zichlik, mexanik hossalar, Kristallokimyoviy hossalar.
- Minerallarning erish darajasini aniqlash: Minerallarning erish haroratini aniqlash usullari, ishlatiladigan asboblar va ularning tuzilishi.
- Polimorfizm va izomorfizm: Polimorfizm va izomorfizm tushunchalari, ularning hosil boʻlish sharoitlari va minerallarga taʼsiri.
- Minerallarning optik xususiyatlari: Nur sindirish koeffisiyenti, polyarizatsion mikroskop, Bekke chizig'i.
- Metall va metall qotishmalari: Nodir elementlar, Oltin, kumush, platina, ularning xossalari.
- Kristallarning tuzilishini aniqlash: Kristall tuzilishini rentgenografik usullar bilan aniqlash, rentgen nurlari.