Математикага ихтисослашган академик лицейларда “Эркин ва мажбурий тебраниш элементлари”ни ўқитиш технологияси

Maqolada matematika yoʻnalishidagi akademik litsey talabalariga moʻljallangan “Erkin va majburiy tebranish elementlari” mavzusini oʻqitish metodikasi koʻrib chiqiladi. Muallif darslarni loyihalashtirishda “Dastpanja” modelidan foydalanishni taklif etadi, bunda kichik modullarga boʻlinish, tayanch tushunchalar, dars turlari, usullar, axborot texnologiyalari, didaktik materiallar va yoʻnaltiruvchi matnlardan foydalaniladi. Maqolada erkin tebranishlar tenglamalari, garmonik ossilator, muhit qarshiligi mavjud boʻlgandagi tebranishlar, majburiy tebranishlar va rezonans hodisalari batafsil tahlil qilinadi.

Asosiy mavzular

Erkin tebranishlar tenglamasi: Muhit qarshiligi mavjud boʻlganda va boʻlmaganda erkin tebranishlar tenglamalari keltiriladi va ularning umumiy yechimlari isbotlanadi. Garmonik ossilator tushunchasi kiritiladi.
Majburiy tebranishlar tenglamasi: Tashqi davriy kuch taʼsirida boʻlgan tebranishlar tenglamasi koʻrib chiqiladi. Umumiy yechim bir jinsli va xususiy yechimlar yigʻindisidan iboratligi koʻrsatiladi. Oʻzgaruvchilarni variatsiya usuli bilan xususiy yechim topiladi.
Rezonans: Agar tashqi kuchning chastotasi xususiy tebranish chastotasiga yaqin boʻlsa, rezonans hodisasi yuzaga kelishi tushuntiriladi. Amplituda keskin ortishi va uning shartlari koʻrsatiladi.