Suyuqlikning fizik xossalari
Ushbu kitob gidravlika asoslariga bag'ishlangan bo'lib, suyuqliklarning fizik xossalari, ularga ta'sir etuvchi kuchlar, bosim, qovushoqlik, sirt tarangligi, siqilish kabi muhim tushunchalarni o'rganadi. Ideal va real suyuqliklar modellari, shuningdek, suyuqlikning to'yingan bug' bosimi, gazlarning suyuqlikda erishi va kavitatsiya hodisasi kabi mavzular ham yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Suyuqlikning fizik xossalari: Suyuqlikning solishtirma og'irligi, solishtirma hajmi, zichlik, issiqlikdan kengayishi va siqilishi kabi asosiy fizik xossalari ta'rifi va ularning o'zaro bog'liqliklari, shuningdek, harorat va bosimning ta'siri o'rganiladi.
- Suyuqliklarga ta'sir qiluvchi kuchlar va bosim: Ichki va tashqi kuchlar, yuzaki va massa kuchlari kabi tushunchalar, gidrostatik bosimning ta'rifi va uning suyuqlikdagi taqsimlanishi, shuningdek, bosimning o'lchov birliklari ko'rib chiqiladi.
- Qovushoqlik: Qovushoqlik hodisasi, dinamik va kinematik qovushoqlik koeffisientlari, Nyuton qonuni, qovushoqlikni o'lchash usullari (viskozimetrlar) va qovushoqlikka ta'sir etuvchi omillar (harorat, bosim) tahlil qilinadi.
- Sirt tarangligi (kapillyarlik): Sirt tarangligi hodisasi, kapillyar idishlarda suyuqlikning ko'tarilishi yoki pasayishi, Laplas formulasi va sirt taranglik koeffisientining ba'zi suyuqliklar uchun qiymatlari keltirilgan.
- Suyuqlik to'yingan bug'ining bosimi, gazlarning suyuqlikda erishi va kavitatsiya hodisasi: Suyuqlikning to'yingan bug' bosimi ta'rifi, gazlarning suyuqlikda erishi qonuniyatlari, kavitatsiya hodisasining sabablari va uning texnikadagi salbiy oqibatlari ko'rsatilgan.
- Ideal va real suyuqliklar modeli: Ideal suyuqlikning xossalari (siqilmaslik, issiqlikdan kengaymaslik, qovushoqlikning yo'qligi) va real suyuqliklardan farqi, shuningdek, ideal suyuqlik modelining qo'llanilish sohasi tushuntirilgan.