Bоrliqning fаlsаfiy tаlqini mavzuidan ma’ruza matni

Ushbu kitob falsafa fanidan "Borliqning falsafiy talqini" mavzusiga bag'ishlangan ma'ruza matnidir. Unda borliq tushunchasi, uning turlari, substansiya va materiya, harakat va rivojlanish, fazo va vaqt kabi tushunchalar tahlil qilinadi. Kitob talabalar va falsafa faniga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

• Borliq tushunchasi va uning turlari: Borliq voqelikdagi mavjud narsa va hodisalarni ifodalovchi tushuncha. Uning asosiy shakllari moddiy predmetlar, jarayonlar, inson borlig'i, ijtimoiy borliq va ma'naviy borliqdir. Borliq falsafiy ta'limotlarda asosiy o'rin egallaydi va voqelikni falsafiy anglash uchun ishlatiladigan asosiy tushunchadir.
• Substantsiya va materiya, ularning o'zaro aloqadorligi: Substantsiya moddiy substrat va narsa o'zgarishlarining boshlang'ich asosini ifodalaydi. Materiya ongga bog'liq bo'lmagan holda mavjud reallikdir. Substantsiya materiyaning asosinigina ifodalaydi, shuning uchun materiya substantsiyaga nisbatan kengroq tushunchadir.
• Harakat va rivojlanish tushunchasi. Harakatning asosiy shakllari: Harakat narsa va hodisalarning har qanday o'zgarishlarini ifodalaydi. Rivojlanish esa jadal sur'atlar bilan ilgarilab boruvchi o'zgarishlardir. Harakatning asosiy shakllari mexanik, fizik, kimyoviy, biologik va ijtimoiy harakatlardan iborat.
• Borliqning fazo va vaqtda mavjudligi: Fazo narsalarning bir-biridan uzoqligini, ularning ko'lamini va joylashish tartibini ifodalaydi. Vaqt esa narsa va jarayonlarning bosqichlari, davomiyligi va rivojlanishini ifodalaydi. Fazo va vaqt materiya mavjudligining tub ob'ektiv shaklidir.