Ҳозирги қозоқ адабий тили

Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan chop etilgan "Hozirgi qozoq adabiy tili" kitobi qozoq tili va adabiyotini oʻrganuvchi talabalar uchun moʻljallangan oʻquv qoʻllanmadir. Unda tilshunoslikning fonetika, leksikologiya, semasiologiya, frazeologiya, leksikografiya va morfologiya kabi sohalari yoritilgan. Qoʻllanma nazariy maʼlumotlarni qisqa va tushunarli tarzda bayon etishga, shuningdek, mashhur tilshunos olimlarning ishlariga asoslanishga eʼtibor qaratadi.

Asosiy mavzular

  • Fonetika: Fonetika boʻlimida hozirgi qozoq adabiy tilining fonetik tizimi, uning oʻrganish sohalari, fonetik hodisalari va fonetikada qoʻllaniladigan tamoyillar haqida maʼlumot beriladi. Fiziologik fonetika, eksperimental fonetika, qiyosiy fonetika, tarixiy fonetika va umumiy fonetika kabi fonetikaning asosiy yoʻnalishlari koʻrib chiqiladi. Soʻz va uning tovush tarkibi, tovushlarning akustik va artikulyatsion xususiyatlari, urgʻu, boʻgʻin, grafikaga alohida eʼtibor qaratiladi. Qazaq tilida soʻzlashuv va yozuvning oʻziga xos xususiyatlari haqida ham maʼlumotlar keltirilgan.
  • Leksikologiya: Leksikologiya boʻlimida soʻzning maʼnosi, uning leksikografik jihatlari, leksikologiyaning oʻrganish obyekti va sohalari, leksik-semantik guruhlar, qozoq tilining soʻz boyligi, soʻz qoʻllanilishidagi stilistik xususiyatlar va frazeologiya masalalari koʻrib chiqiladi. Qozoq tilidagi omonim, sinonim va antonim soʻzlarning oʻziga xos xususiyatlari misollar bilan tushuntiriladi. Qolaversa, qozoq tilida soʻzlashuv va yozuvning oʻziga xos xususiyatlari haqida ham maʼlumotlar berilgan.
  • Grammatika. Morfologiya: Morfologiya boʻlimida grammatika va uning boʻlimlari, soʻzning morfologik tarkibi, soʻz turkumlari va ularning shakllanishi, soʻz oʻzgartuvchi va soʻz yasovchi qoʻshimchalar haqida maʼlumot beriladi. Ot, sifat, son, olmosh va fe’l kabi soʻz turkumlarining oʻziga xos grammatik xususiyatlari, shuningdek, ularning qoʻllanilishi misollar bilan tushuntiriladi.