Кровообращение
Ushbu kitob qon aylanishi tizimiga bag'ishlangan bo'lib, yurakning tuzilishi, qon tomirlari (arteriyalar, venalar, kapillyarlar) va ularning funktsiyalari, qon aylanish doiralari (katta va kichik), qon bosimi va qon oqimi tezligi, yurakning avtomatizmi va faoliyatini boshqarish, shuningdek limfa tizimi kabi asosiy tushunchalarni qamrab oladi. Materiallar turli xil tasvirlar, diagrammalar va savollar bilan to'ldirilgan bo'lib, mavzuni chuqur o'rganishga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Yurakning tuzilishi: Yurakning joylashuvi, qatlamlari (epikard, miokard, endokard), kameralari (predserdiyalar va qorinchalar), klapanlar (ikki tabaqali, uch tabaqali, yarim oy klapanlari) va ularning funktsiyalari batafsil tavsiflangan.
- Qon tomirlari: Arteriyalar, venalar va kapillyarlarning tuzilishi va funktsiyalari, ularning farqlari, devorlarining tuzilishi va qon oqimini ta'minlashdagi roli ko'rib chiqilgan.
- Qon aylanish doiralari: Katta va kichik qon aylanish doiralari, ularning boshlanishi, tugashi va har bir doiradagi qonning harakati batafsil yoritilgan. Gaz almashinuvi jarayoni va organlarga qon yetkazib berish tushuntirilgan.
- Qon bosimi va qon oqimi tezligi: Qon bosimining hosil bo'lishi, arteriyalarda, venalarda va kapillyarlarda qon bosimining o'zgarishi, sistolik va diastolik bosim tushunchalari, gipertoniya va gipotenziya haqida ma'lumot berilgan. Qon oqimi tezligiga ta'sir etuvchi omillar va turli qon tomirlaridagi tezlik ko'rsatkichlari keltirilgan.
- Yurakning avtomatizmi va boshqarilishi: Yurakning avtomatizmi, o'tkazuvchi tizimi (sinus-bo'lmacha tuguni, bo'lmacha-qorincha tuguni, Gis oyoqlari, Purkinye tolalari), yurak faoliyatini nerv va gumoral boshqarish mexanizmlari (simpatik va parasimpatik nervlar, adrenalin, tiroksin, atsetilxolin va boshqalar) tushuntirilgan.
- Limfa tizimi: Limfa kapillyarlari, tomirlari va oqimlari, limfa tugunlarining tuzilishi va vazifalari, limfa tizimining immunitetdagi roli va to'qimalardan suyuqlikni olib tashlashdagi ahamiyati ko'rsatilgan.