Sezgi organlari –ko`rish fiziologiyasi
Ushbu kitob "Odam va hayvonlar fiziologiyasi" fanidan referat boʻlib, sezgi organlari, xususan koʻrish fiziologiyasiga bagʻishlangan. Kitobda analizatorlar, koʻrish analizatorining tuzilishi, fiziologiyasi, koʻz kasalliklari, rang koʻrish, binokulyar koʻrish, koʻz adaptatsiyasi, himoya apparati kabi mavzular yoritilgan. Shuningdek, adabiyotlar roʻyxati ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Analizatorlar: Analizatorlar markazga intiluvchi nerv tolalari orqali markaziy asab tizimi va bosh miya katta yarim sharlarining po'stlog'i bilan aloqador sezgi organlarini o'z ichiga oladi. Sezgi organlari (ko'rish, eshitish, muvozanat, hid bilish, ta'm bilish, harakat, teri, vitsceral) va ularning retseptorlari haqida ma'lumot berilgan.
- Ko'rish analizatori: Ko'rish analizatorining tuzilishi, ya'ni ko'zning turli qismlari (ko'z soqqasi, yadrosi, kapsulasi, pardalari) va ularning vazifalari bayon etilgan. Ko'z soqqasining tuzilishi, shox parda, tomirli parda, to'r parda, gavhar, shishasimon tana kabi elementlar batafsil tasvirlangan.
- Ko'rish fiziologiyasi: Ko'rish jarayoni, yorug'lik nurlarining ko'zda sinishi, to'r pardada tasvir hosil bo'lishi, fotoretseptorlar (tayoqchalar va kolbachalar) va ularning ishlash mexanizmlari, rodopsin pigmenti va uning o'zgarishlari, nerv impulslarining uzatilishi kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
- Ko'z anomaliyalari: Ko'z soqqasining tuzilishidagi nuqsonlar sababli kelib chiqadigan anomaliyalar (miopiya, gipermetropiya, astigmatizm, sferik aberratsiya, xromatik aberratsiya) va ularning sabablari, belgilari va tuzatish usullari haqida ma'lumot berilgan.
- Rang ko'rish: Rang ko'rish mexanizmi, uch komponentli rang ko'rish nazariyasi, turli hayvonlarda rang ko'rish xususiyatlari, rang ko'rishning ahamiyati, binokulyar ko'rish va uning afzalliklari, ko'z adaptatsiyasi va uning fiziologik asoslari tushuntirilgan.
- Ko'zning himoya apparati: Ko'zning himoya moslamalari (ko'z kosasi, qovoqlar, kipriklar, ko'z yosh apparati) va ularning vazifalari, ko'z yosh suyuqligining tarkibi va ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.