O‘simlikshunoslik
Ushbu kitob kasb-hunar kollejlari uchun mo'ljallangan bo'lib, o'simlikshunoslik fanining asosiy yo'nalishlarini qamrab oladi. Unda dehqonchilik, agronomiya, fermerlik va oziq-ovqat sanoati yo'nalishlaridagi bilimlar yoritilgan. Kitobda don yetishtirish, dukkakli ekinlar, moyli ekinlar, ildiz va tuganak mevalilar hamda yem-xashak o'tlari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Qo'llanma, talabalarga o'simliklar haqida bilim berish va ularni yetishtirish usullarini o'rgatishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- O'simlikshunoslikda donchilikning o'rni: Ushbu mavzu donchilikning ahamiyatini, dunyo va O'zbekistonda don yetishtirishning o'rnini belgilaydi. Jahon bozorida donga bo'lgan talabning ortib borishi sabablari va ocharchilik muammosi haqida ma'lumot beriladi.
- Oʻzbekistonda don ekinlari yetishtirish: tajriba va muammolar: Bu bob O'zbekistonda don ekinlarini yetishtirishning tajribasi, muammolari, sug'oriladigan maydonlardan foydalanish, hosildorlikni oshirish, davlat buyurtmasi tizimi va fermer xo'jaliklarining roli kabi masalalarni yoritadi.
- Kuzgi don yetishtirish usullari: Ushbu bobda kuzgi bug'doyning biologik xususiyatlari, ekish muddatlari, urug'ni ekishga tayyorlash, o'g'itlash, sug'orish, hosilni yig'ishtirish kabi agrotexnik tadbirlar batafsil bayon qilingan.
- Bahorgi don ekinlari: Mazkur bob bahorgi bug'doy, arpa, makkajo'xori, jo'xori va sholi kabi ekinlarning ahamiyati, botanik belgilari, biologik xususiyatlari va yetishtirish usullarini o'z ichiga oladi.
- Donning sifat ko'rsatkichlari: Donning sifati non tayyorlash uchun muhim ahamiyatga ega. Bu bobda kleykovina va oqsil miqdori, shishasimonlik kabi sifat ko'rsatkichlari haqida ma'lumot beriladi.
- Dukkakli don ekinlari: Dukkakli don ekinlarining ahamiyati, maydoni, hosildorligi, botanik belgilari va yetishtirish usullari haqida ma'lumotlar berilgan. No'xat, mosh, loviya, ko'k no'xat kabilarning xususiyatlari yoritilgan.
- Moyli ekinlar: Moyli ekinlarning ahamiyati, tarkibi, yetishtirish usullari, va moy olish texnologiyalari keltirilgan. Zig'ir, kunjut, yeryong'oq, kungaboqar, raps, xantal, maxsar kabilar haqida ma'lumotlar mavjud.
- Ildiz va tuganak mevalilar: Ushbu bobda ildiz va tuganak mevalilarning ahamiyati, tarkibi, yetishtirish usullari, navlari haqida ma'lumot berilgan. Qand lavlagi, kartoshka va yer noki (topinambur) kabi ekinlarning xususiyatlari yoritilgan.
- Yem-xashak oʻtlari. Ko'p yillik g'allasimon o'tlar: Ko'p yillik g'allasimon yem-xashak o'tlarning ahamiyati, botanik belgilari, biologik xususiyatlari, yetishtirish agrotexnikasi haqida ma'lumot berilgan. Ajriqbosh, oqso'xta va suv bug'doyiq kabi o'simliklarning xususiyatlari keltirilgan.
- Ko'p yillik dukkakli oʻtlar: Ko'p yillik dukkakli o'tlarning ahamiyati, botanik belgilari, biologik xususiyatlari, yetishtirish agrotexnikasi haqida ma'lumot berilgan. Yo'ng'ichqa-beda, bargak, sebarga va qashqarbeda kabi o'simliklarning xususiyatlari keltirilgan.