Тасвирий санъат ўқитиш методикаси
Ushbu kitob chizmachilik fanining rivojlanishi, geometrik yasashlar, proyeksiyalar, aksonometrik proyeksiyalar, mashinasozlik chizmalari, tishli uzatmalar, qoʻyimlar, chizmalarda yuzalarning gʻadir-budirligi, qoplamalar, yigʻish birlik chizmalari, sxemalar, topografik chizmalar, qurilish chizmachiligi va loyihalash asoslari kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
Asosiy mavzular
- Chizmachilik fanining rivojlanishi tarixi: Grafika tarixi, Markaziy Osiyoda grafikaning rivojlanishi, mashhur olimlar va ularning chizmachilikka qo'shgan hissalari.
- Chizmachilik xo'jaligini tashkil etish: Chizma buyumlari, asboblari, ish joyini tashkil qilish, chizmalarni taxt qilish, masshtablar, chizma chiziqlari, chizmaning asosiy yozuvi, shriftlar, materiallarning grafik belgilanishi, o'lchamlar qo'yish.
- Geometrik yasashlar: Parallel to'g'ri chiziqlar, perpendikular to'g'ri chiziqlar, burchaklarni o'lchash va yasash, uchburchaklar, ko'pburchaklar, egri chiziqlar, tutashmalar, o'ramalar, lekalolar, naqshlarning geometrik asoslari, qiyalik va konusliklar.
- Proyeksiyalar yasash: Markaziy va parallel proyeksiyalash, o'zaro perpendikular proyeksiyalar, ko'rinishlar, detallarning shaklini tahlil qilish, qirqimlar va kesimlar, soddalashtirishlar.
- Aksonometrik proyeksiyalar: Umumiy tushuncha, izometrik proyeksiyalar, dimetrik proyeksiyalar, texnik rasm.
- Mashinasozlik chizmalari: Vint chiziqlar, rezbalarni tasvirlash, ajraladigan va ajralmaydigan birikmalar, shponkali birikmalar, tishli birikmalar.
- Tishli uzatmalar: Umumiy tushuncha, silindrik tishli g'ildiraklar, konus tishli ilashmalar, chervyakli tishli ilashmalar, reykali ilashmalar, zanjirli uzatmalar.
- Qo'yim va o'tqazishlar: Qo'yim (dopusk), o'tqazishlar.
- Chizmalarda yuzalarning g'adir-budirligini belgilash: Yuzalarning g'adir-budirligi, chizmalarda yuzalarning g'adir-budirlik belgilarini qo'yish qoidalari.
- Qoplamalar, termik va boshqa ishlov berish turlarini chizmalarda belgilash: Detal yuzalariga qoplamalar qo'yish, chizmalarda materiallar xossalarining ko'rsatkichlarini qo'yish.
- Yig'ish birlik (buyum)larning va detallarning chizmalari: Buyumlar va uning turlari, konstruktorlik hujjatlarning turlari, eskizlar, o'lchash asboblari, detalning eskiziga asosan ish chizmasini bajarish.
- Sxemalar: Sxemalarning turi va ko'rinishlari, kinematik sxemalar, gidravlik va pnematik sxemalar, elektr-radio sxemalar.
- Topografik chizmalar: Topografik chizmalar, sonlar bilan belgilangan proyeksiyalar, sirtlarning proyeksiyalari.
- Qurilish chizmachiligi: Umumiy ma'lumotlar, bino elementlari, binoning fasadi, plani va qirqimi.
- Loyihalash (konstruksiyalash) asoslari: Fazoviy tafakkur qilish, texnik detallarni shakllantirish, konstruktorlik masalalari, mashina detallarining texnologiyaligi, biriktirishning texnologiyalikligi.