«Қазақ тіліндегі шылау сөздердің ерекшеліктері»
Ushbu hujjat "Qozoq tilidagi bog'lovchi so'zlarning xususiyatlari" mavzusidagi kurs ishidir. Unda qozoq tilidagi bog'lovchi so'zlar, ularning turlari (biriktiruvchi, ayiruvchi, qarama-qarshi, sababli, natijaviy, shartli), vazifalari va qozoq tilshunosligida o'rganilishi tarixi ko'rib chiqiladi. Bog'lovchi so'zlarning ma'nolari, grammatik xususiyatlari, gapdagi vazifalari misollar bilan tahlil qilingan. Ish oxirida xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Bog'lovchi so'zlarning umumiy tavsifi va turlari: Bog'lovchi so'zlar mustaqil ma'noga ega bo'lmagan, gap bo'laklarini va gaplarni bog'lash uchun xizmat qiladigan so'zlardir. Ular biriktiruvchi, ayiruvchi, qarama-qarshi, sababli, natijaviy va shartli turlarga bo'linadi.
- Bog'lovchi so'zlarni o'rganish tarixi: Qozoq tilshunosligida bog'lovchi so'zlarni o'rganish A. Baytursinov, M. Balakayev, S. Amanjolov va boshqa olimlarning ishlari bilan bog'liq. Ular bog'lovchi so'zlarning kelib chiqishi, rivojlanishi va grammatik xususiyatlarini o'rganishgan.
- Biriktiruvchi bog'lovchi so'zlar: Biriktiruvchi bog'lovchi so'zlar gap bo'laklarini va gaplarni teng bog'lash uchun xizmat qiladi. Ular qatoriga va, hamda, bilan, birga kabi so'zlar kiradi.
- Ayiruvchi bog'lovchi so'zlar: Ayiruvchi bog'lovchi so'zlar gap bo'laklarini va gaplarni ayirish, tanlash ma'nosida bog'lash uchun xizmat qiladi. Ular qatoriga yoki, yo bo'lmasa, yoxud kabi so'zlar kiradi.
- Qarama-qarshi bog'lovchi so'zlar: Qarama-qarshi bog'lovchi so'zlar gap bo'laklarini va gaplarni qarama-qarshi qo'yish uchun xizmat qiladi. Ular qatoriga lekin, ammo, biroq kabi so'zlar kiradi.
- Sababli bog'lovchi so'zlar: Sababli bog'lovchi so'zlar gap bo'laklari va gaplar o'rtasida sabab-natija munosabatini ifodalash uchun xizmat qiladi. Ular qatoriga chunki, sababi kabi so'zlar kiradi.
- Natijaviy bog'lovchi so'zlar: Natijaviy bog'lovchi so'zlar gap bo'laklari va gaplar o'rtasida natijani ifodalash uchun xizmat qiladi. Ular qatoriga demak, shunday qilib kabi so'zlar kiradi.
- Shartli bog'lovchi so'zlar: Shartli bog'lovchi so'zlar gap bo'laklari va gaplar o'rtasida shartni ifodalash uchun xizmat qiladi. Ular qatoriga agar, mabodo kabi so'zlar kiradi.