Нутқ деривацияси ва синергетик омил хусусида
Ushbu maqola nutq lingvistikasining dolzarb masalalaridan biri bo'lgan nutq derivatsiyasi va uning sinergetik omillariga bag'ishlangan. Unda nutq derivatsiyasining asosiy tamoyillari, nutq situatsiyasi, antroposentrik va ekstralingvistik omillar bilan bog'liqligi, shuningdek, diskurs tushunchasi va uning nutq bilan aloqasi muhokama qilinadi. Maqolada, shuningdek, nutq derivatsiyasi muammolariga tilshunoslarning e'tibori kamligi, bu sohada maxsus tadqiqotlarning yo'qligi ta'kidlanadi. Nutqning yaxlit til materiali sifatidagi mohiyati, til birliklarining kesishishi va nutqning dinamik xarakteri ko'rib chiqiladi. Shuningdek, nutqning bog'lanishliligi, til sistemasi unsurlarining qo'llanilishi, so'zlovchining tajribasi va bilimi, nutqning pragmatik ma'nosi, tub struktura va sintaktik derivatsiya nazariyasi haqida ma'lumot berilgan. Sintaktik derivatsiya tushunchasiga turli tilshunoslarning nuqtai nazarlari keltirilgan va derivatsiya jarayonida qo'llaniladigan terminlar (operand, operator, derivat) tahlil qilingan. Sinergetika tushunchasi va uning nutq derivatsiyasidagi ahamiyati, til vositalarining o'z-o'zini boshqarishi va kognitiv-pragmatik qoidalar haqida ham fikrlar bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Nutq derivatsiyasi va uning tamoyillari: Nutq derivatsiyasi masalasining dolzarbligi, uning turli ko'rinishlari va asosiy tamoyillarining ishlab chiqilmaganligi, nutq situatsiyasining antroposentrik va ekstralingvistik omillar bilan aloqasi.
- Diskurs tushunchasi: Diskurs so'zining ma'nosi, uning nutq bilan aloqasi va nutqning bir bo'lagi sifatida matnlarning diskurs maqomida kelishi.
- Nutqning mohiyati va xususiyatlari: Nutqning yaxlit til materiali sifatidagi mohiyati, til birliklarining kesishishi, nutqning dinamik xarakteri va bog'lanishliligi.
- Sintaktik derivatsiya: Sintaktik derivatsiya nazariyasi, tub struktura, derivatsiya jarayonida qo'llaniladigan terminlar va turli tilshunoslarning sintaktik derivatsiya tushunchasiga nuqtai nazarlari.
- Sinergetika va nutq derivatsiyasi: Sinergetika tushunchasi, uning nutq derivatsiyasidagi ahamiyati, til vositalarining o'z-o'zini boshqarishi va kognitiv-pragmatik qoidalar.