Ingliz tilida aralash uyushiq kesimlar tipologiyasi
Bitiruv malakaviy ishda ingliz va o'zbek tillaridagi aralash uyushiq kesimlar tipologiyasi qiyosiy jihatdan o'rganilgan. Ishda kesimning sintaktik, leksik-grammatik xususiyatlari, aralash kesimlarning ifodalanish usullari, komponent tahlili kabi masalalar ko'rib chiqilgan. Har ikki tildagi badiiy asarlardan misollar keltirilgan holda nazariy fikrlar amaliy jihatdan asoslangan. Shuningdek, bitiruv ishida tushurib qoldirish transformatsiyasidan, eksperiment metodidan foydalanilgan. Olingan natijalar asosida xulosalar chiqarilgan va kelgusidagi tadqiqotlar uchun yo'nalishlar belgilangan.
Asosiy mavzular
- Uyushiq bo'laklar haqida umumiy ma'lumot: Uyushiq bo'laklar o'zaro teng bog'lanib, bir xil sintaktik vazifani bajaradigan gap bo'laklari hisoblanadi. Ular o'zaro teng bog'lovchilar, sanash ohangi yordamida bog'lanadi. Ingliz va o'zbek tillarida uyushiq kesimlar ham kelishi mumkin.
- Modal ma'noli so'zlar va infinitiv bilan ifodalangan uyushiq kesimlar: Ingliz tilida modal fe'llar bilan ifodalangan kesimlar o'zbek tilida modal ma'noli so'zlar bilan ifodalanadi. Modal so'zlar ravishdosh, sifatdosh va bog'lama fe'llar bilan birga kelib kesim vazifasida keladi. Bunday kesimlarning komponent tahlili keltirilgan.
- Sodda fe'l bilan ifodalangan uyushiq kesimlar: Ushbu turdagi kesimlar ko'proq ingliz tilida uchraydi. Uyushiq kesimlar sof fe'llar bilan ifodalanadi va koordinativ, subordinativ aloqalarga ega. Gap tarkibidagi birliklar komponentlarga ajratilib tahlil qilinadi.
- Aralash fe'llar bilan ifodalangan uyushiq kesimlar: Bu turdagi kesimlar fe'l+fe'l ko'rinishida bo'ladi. Turli tillarda bu kesim turining xususiyatlari o'rganiladi va misollar bilan tahlil qilinadi. Tushurib qoldirish transformatsiyasi orqali uyushiq elementlar isbotlanadi.
- "to be" + ot bilan ifodalanadigan uyushiq kesimlar: Bu turdagi kesimlar bog'lama fe'llar va sifatlar, otlar va boshqa so'z turkumlari bilan ifodalanadi. Ingliz tilida bog'lama fe'l majburiy hisoblansa, o'zbek tilida ko'pincha tushib qoladi.