Жиноят ҳуқуқи фани тушунчаси, предмети, вазифалари ва принциплари.
Ushbu matn jinoyat huquqi faniga oid ma'ruzalar to'plamidan iborat. Unda jinoyat huquqining asosiy tushunchalari, vazifalari, prinsiplari, manbalari, tarkibi, sub'ekti va ob'ekti, javobgarlik asoslari, jazo turlari va ularni tayinlash tartibi, shuningdek, javobgarlikdan ozod qilish masalalari ko'rib chiqiladi. Matn, asosan, O'zbekiston Respublikasi qonunchiligiga asoslangan.
Asosiy mavzular
- Jinoyat huquqi fanining tushunchasi, predmeti, vazifalari va prinsiplari: Ushbu mavzu jinoyat huquqining tushunchasi, predmeti, vazifalari va prinsiplarini o'z ichiga oladi. Jinoyat huquqining boshqa huquq tarmoqlari bilan aloqasi ham o'rganiladi. Asosiy prinsiplar qonuniylik, fuqarolarning qonun oldida tengligi, demokratiklik, insonparvarlik, odillik va ayb uchun javobgarlikdir.
- Jinoyat qonuni: Jinoyat qonunining tushunchasi, tuzilishi, hudud va vaqt bo'yicha amal qilishi, orqaga qaytish kuchi, sharhlash tushunchalari bayon etilgan. Qonunning vaqti bo'yicha amal qilishi, sharhlash usullari ko'rsatilgan.
- Jinoyat tushunchasi: Jinoyatning ta'rifi, belgilari, ijtimoiy xavflilik darajasi va xususiyatiga ko'ra tasnifi muhokama qilinadi. Jinoyatlarning boshqa huquqbuzarliklardan farqli jihatlari tahlil qilinadi.
- Jinoiy javobgarlik va uning asoslari: Jinoiy javobgarlik tushunchasi, belgilari, o'ziga xos jihatlari va asoslari ko'rsatiladi. Jinoyat tarkibi elementlariga umumiy tushuncha beriladi. Javobgarlikning muqarrarligi prinsipi bayon etiladi.
- Jinoyat tarkibi: Jinoyat tarkibi tushunchasi, elementlari va belgilari, zaruriy va fakultativ turlarga ajratish, elementlarning tavsifi keltirilgan. Jinoyat tarkibining turlari ko'rsatilgan.
- Jinoyat ob'ekti: Jinoyat ob'ekti tushunchasi, belgilari, turlari, predmeti va uning turlari bayon etilgan. Ob'ektning Maxsus qismni tizimlashtirishdagi ahamiyati ko'rsatilgan.
- Jinoyatning ob'ektiv tomoni: Jinoyatning ob'ektiv tomoni tushunchasi, zaruriy va fakultativ belgilari bayon etilgan. Ijtimoiy xavfli qilmish shakllari, sababiy bog'lanish va boshqa jihatlar ko'rsatilgan.
- Jinoyatning sub'ektiv tomoni: Jinoyatning sub'ektiv tomoni tushunchasi, ayb, uning shakllari (qasd, ehtiyotsizlik), jinoyat motivi va maqsadi bayon qilingan. Yuridik va faktik xatolar va ularning ahamiyati ko'rsatilgan.
- Tamom bo'lmagan jinoyatlar: Tamom bo'lmagan jinoyatlar tushunchasi, belgilari, turlari, tayyorgarlik, suiqasd va ixtiyoriy voz kechish masalalari ko'rib chiqilgan.
- Jinoyatda ishtirokchilik turlari va shakllari: Jinoyatda ishtirokchilik tushunchasi, belgilari, turlari, shakllari va javobgarlik doirasi o'rganiladi. Dahldorlik va ishtirokchilik farqi ochib berilgan.
- Bir qancha jinoyat sodir etish: Bir qancha jinoyat sodir etish tushunchasi, takroriylik, majmuilik, retsidiv va ularning turlari bayon etilgan.
- Qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holatlar: Qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holatlar tushunchasi, turlari, zaruriy mudofaa, oxirgi zarurat, jinoyat sodir etgan shaxsni ushlash vaqtida zarar yetkazish, buyruqni ijro etish, kasbiy xavf masalalari ko'rib chiqilgan.
- Jazo tushunchasi va maqsadi: Jazo tushunchasi, belgilari, maqsadi, boshqa jinoiy-huquqiy ta'sir choralaridan farqi ko'rsatilgan.
- Jazo tizimi va turlari: Jinoiy jazolar tizimi, uning turlari, jarima, axloq tuzatish ishlari, muayyan huquqdan mahrum qilish, xizmat bo'yicha cheklash, qamoq, ozodlikni cheklash, intizomiy qismga jo'natish, ozodlikdan mahrum qilish, umrbod ozodlikdan mahrum qilish, harbiy unvonni olib qo'yish jazolarining mohiyati yoritilgan.
- Jazo tayinlash: Jazo tayinlashning umumiy asoslari, yengillashtiruvchi va og'irlashtiruvchi holatlar, tamom bo'lmagan va ishtirokchilikda sodir etilgan jinoyatlarga jazo tayinlash, yengilroq jazo tayinlash, bir necha jinoyat va hukm yuzasidan jazo tayinlash qoidalari tushuntirilgan.
- Javobgarlikdan ozod qilish tushunchasi va turlari: Javobgarlikdan ozod qilish tushunchasi, ahamiyati, turlari, muddatning o'tib ketganligi, qilmish ijtimoiy xavfliligini yo'qotishi, ixtiyoriy voz kechish, yarashuv, kasallik va amnistiya akti asosida ozod qilish masalalari yoritilgan.
- Voyaga yetmaganlar javobgarligining xususiyatlari: Voyaga yetmaganlar javobgarligining o'ziga xos jihatlari, jazo turlari, tayinlash va javobgarlikdan ozod qilish turlari bayon etilgan.
- Tibbiy yo'sindagi majburlov choralari: Tibbiy yo'sindagi majburlov choralari va ularning o'ziga xos jihatlari, turlari bayon qilingan. Alkogolizm, giyohvandlik, zaharvandlikka yo'liqqan shaxslarga nisbatan qo'llaniladigan choralar ko'rsatilgan.