Механизмларнинг асосий турлари
Ushbu kitob "Amaliy mexanika" fanidan referat bo'lib, unda mexanizmlarning asosiy turlari, ularning tuzilishi va kinematik xususiyatlari ko'rib chiqilgan. Kitobda richagli, kulachokli, tishli g'ildirakli, vintli, friksion, egiluvchan zvenoli, gidravlik va elektrik mexanizmlar kabi asosiy turdagi mexanizmlarning konstruktsiyasi va ishlash prinsiplari tushuntirilgan. Shuningdek, kinematik juftliklar, mexanizmlarning harakatchanlik darajasi va ularni aniqlash usullari ham yoritilgan. Kitob, mashinasozlik sohasida tahsil olayotgan talabalar va amaliyotchi muhandislar uchun foydali manba bo'lishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Mexanizmlarning asosiy turlari: Mashinasozlikda qo'llaniladigan mexanizmlar konstruktsiyasiga qarab turli guruhlarga bo'linadi. Bularga richagli, kulachokli, shesternyali (tishli g'ildirakli), vintli va pog'onali, friksion, egiluvchan zvenoli, gidravlik va pnevmatik, elektrik mexanizmlar kiradi. Har bir tur o'ziga xos xususiyatlarga ega va ma'lum vazifalarni bajarish uchun mo'ljallangan.
- Kinematik juftlar: Ikkita zvenoni bir-biri bilan harakat qila oladigan qilib biriktirilishiga kinematik juft deyiladi. Kinematik juftlar 5 ta sinfga bo'linadi va ularning har biri bog'lanishlar soni va erkinlik darajasi bilan xarakterlanadi.
- Mexanizmlarning harakatchanlik (qo'zgaluvchanlik) darajasi: Mexanizmning harakatchanlik darajasi uning erkinlik darajasini ifodalaydi va mexanizmdagi zvenolar soni, kinematik juftlar va ularning sinflariga bog'liq. Bu daraja Soмов – Малышев formulaси orqali aniqlanadi.
- Tekislikda harakat qiluvchi mexanizmlarning tuzilish formulasi: Tekislikda harakat qiluvchi mexanizmlar uchun harakatchanlik darajasini aniqlash uchun Chebishev formulasi qo'llaniladi. Bu formula mexanizmdagi zvenolar soni va 5-sinfga tegishli kinematik juftlar soniga asoslangan.