Falsafa
Ushbu kitob falsafaning mohiyati, kelib chiqishi, rivojlanishi, asosiy qonunlari va tamoyillari, inson hayotida tutgan o'rni kabi masalalarni yoritadi. Unda falsafaning turli oqimlari, xususan Sharq mutafakkirlarining falsafiy qarashlari ham tahlil etiladi. Kitob, asosan falsafiy dunyoqarashni shakllantirishga qaratilgan bo'lib, falsafiy fikrlash madaniyatini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega.
Asosiy mavzular
- Falsafa fani, uning predmeti va xususiyatlari: Falsafa fanining predmeti, muammolari doirasi va vazifalari, falsafa va boshqa fanlar bilan aloqasi, falsafaning mafkura va siyosat bilan aloqadorligi ko'rib chiqiladi. Falsafaning paydo bo'lishi, vazifalari va jamiyatdagi o'rni ham o'rganiladi.
- Dunyoqarash va uning tarixiy turlari: Dunyoqarash tushunchasi, uning xususiyatlari, mifologik, diniy va falsafiy dunyoqarashlar tahlil qilinadi. Dunyoqarashning shakllanishiga ta'sir etuvchi omillar ko'rsatiladi.
- O'rta Osiyoda falsafiy fikrlarning rivojlanishi: O'rta Osiyo xalqlarida falsafiy fikrlarning shakllanishi va rivojlanish bosqichlari, Forobiy, Beruniy, Ibn Sino kabi mutafakkirlarning ilmiy merosi o'rganiladi. Tasavvuf falsafasining mohiyati va ahamiyati ochib beriladi. Temuriylar davridagi falsafiy qarashlar tahlil etiladi.
- Olamni falsafiy anglash usullari: Falsafiy anglash usullari, shaklan mantiq fikrlash usuli va dialektika usuli va uning ahamiyati muhokama qilinadi. Fikrlashning asosiy qonunlari, mohiyati va mohiyatini o'zgartirish usullari ko'rib chiqiladi.
- Olamni falsafiy anglash qonunlari: Dialektikaning asosiy qonunlari, miqdor va sifat o'zgarishlarining birligi, qarama-qarshiliklar birligi va kurashi qonuni, inkorni inkor qonuni kabi masalalar tahlil etiladi. Usbu qonunlarning mohiyati va ahamiyati ochib beriladi.
- Olamni falsafiy anglash shakllari: Falsafiy kategoriyalar olamni anglashda vujudga kelgan tafakkur shakllari. Kategoriyalarning tizimi va ularning ahamiyati. Harakatchan, ixcham tushunchalar orqali olamni anglash falsafiy tafakkurining muhim xususiyati.