Изучение структурно-семантических особенностей простого предложения на занятиях по современному русскому языку
Ushbu kitob zamonaviy rus tilida gap tuzilishi va sintaksisni o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, talabalarga va shu sohada o'qituvchilarga mo'ljallangan. Kitobda so'z birikmalari, gaplarning turlari, gap bo'laklarining o'zaro munosabatlari kabi mavzular ko'rib chiqiladi. Nazariy ma'lumotlar amaliy mashqlar, testlar va tahlil namunalar bilan mustahkamlanadi.
Asosiy mavzular
- Gapning sintaktik tahlili: Gapning tarkibiy qismlari, ularning sintaktik vazifalari va o'zaro bog'lanish usullari tahlil qilinadi. Sodda va murakkab gaplar, ularning tuzilish xususiyatlari o'rganiladi.
- So'z birikmalari: So'z birikmalarining turlari, ularning tuzilishi va gapdagi o'rni ko'rib chiqiladi. So'zlarning o'zaro grammatik aloqalari, moslashuv, boshqaruv va bitishuv kabi usullar tahlil etiladi.
- Gap bo'laklari: Ega, kesim, to'ldiruvchi, aniqlovchi va hol kabi gap bo'laklarining ma'nosi, grammatik shakllari va gapdagi vazifasi batafsil yoritiladi. Uyushiq va ajratilgan bo'laklar ham ko'rib chiqiladi.
- Bir tarkibli gaplar: Ega yoki kesimdan birining ishtiroki bilan tuzilgan gaplar tahlil qilinadi. Shaxssiz, aniq shaxsdosh, gumon shaxsdosh va boshqa bir tarkibli gaplar farqlanadi.
- Uyushiq bo'lakli gaplar: Gapda bir xil sintaktik vazifani bajaruvchi va teng bog'lanishga ega bo'lgan bo'laklar, ularning ifodalanish usullari va tinish belgilari o'rganiladi.
- Ajratilgan bo'lakli gaplar: Gapda ma'no jihatidan ajratilib ko'rsatilgan va intonatsiya bilan bog'langan bo'laklar, ularning turlari va tinish belgilari tahlil etiladi.
- Kirish so’zlar va kirish birikmalar: Gap mazmuniga muallifning munosabatini bildiruvchi sintaktik birliklar, ifoda turlari va tinish belgilari