Textvorlesungen in der textlinguistik
Ushbu kitobda matnshunoslik, tilshunoslikning matnni o'rganuvchi bo'limi haqida ma'lumot berilgan. Unda matnlarni tahlil qilish, ularning tuzilishi, xususiyatlari va pragmatik jihatlari o'rganiladi. Kitob, shuningdek, matn turlari, ularning o'ziga xos belgilari, matn yaratish strategiyalari va matnni tushunish jarayonlari haqida ham ma'lumot beradi. Kitobda, shuningdek, kommunikatsiya jarayonida matnlarning roli, kognitiv jarayonlar bilan bog'liqligi ham tahlil qilinadi.
Asosiy mavzular
- Matn lingvistikasi predmeti: Matn lingvistikasining asosiy obyekti matndir. Matnning mohiyati, belgilari, matnni tashkil etuvchi unsurlar, matnning kommunikativ funksiyasi, matnning kognitiv jarayonlar bilan bog'liqligi, matnning tuzilishi, matnning turlari va janrlari, matnni yaratish va tahlil qilish usullari ko'rib chiqiladi.
- Matn turlari: Turli xil maqsadlarda yaratilgan matnlarning tasnifi. Ilmiy matnlar, badiiy matnlar, publitsistik matnlar, rasmiy matnlar va boshqa turlari ajratib ko'rsatiladi. Har bir tur uchun xos bo'lgan stilistik va lingvistik xususiyatlar tahlil qilinadi.
- Matn yaratish strategiyalari: Matn muallifining maqsadiga erishish uchun foydalanadigan usullari va texnikasi. Rejalashtirish, ma'lumot to'plash, tuzilishni shakllantirish, til vositalarini tanlash va uslubiy jihatlarni hisobga olish kabi bosqichlar o'rganiladi.
- Matnni tushunish jarayonlari: O'quvchining matnni qanday idrok etishi, tahlil qilishi va baholashi. Kognitiv sxemalar, fon bilimlarining roli, inferentsiya va interpretatsiya kabi omillar ko'rib chiqiladi.
- Grammatika pragmatikasi: Pragmatika - bu so‘zlashuvchilarning niyatini aniqlash va kommunikatsiya jarayonini tushunish uchun suhbatda tilning qanday ishlatilishini o‘rganuvchi tilshunoslik sohasi. Matn lingvistikasida matnning tuzilishi, kommunikativ vazifalari va kognitiv jarayonlar o‘rtasidagi munosabat o‘rganiladi.